De Eem bij Amersfoort stroomt door een mix van steden en landbouwgrond naar het Eemmeer. Volgens de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) moeten álle wateren uiterlijk in 2027 voldoen aan strenge ecologische en chemische normen. Maar eerlijk is eerlijk: we zitten er nog ver vandaan. Slechts 9% van het oppervlaktewater voldoet aan de chemische normen, en geen enkel waterlichaam is ecologisch gezien in “goede” staat .
Wat vervuilt de Eem?
- Rioolzuivering en gemengde rioleringen
- Bij zware regen stort ongezuiverd of deels gezuiverd water (met meststoffen, medicijnresten, PFAS, microplastics) direct in de Eem.
- Ook gewone zuiveringen laten sporen van vervuiling achter.
- Belangrijkste gifstoffen
- Nutriënten (stikstof & fosfaat): veroorzaken algengroei, zuurstoftekort en toxiciteit voor waterleven.
- PFAS: blijven eeuwig in het water en zijn kankerverwekkend of hormoonverstorend.
- Medicijnresten: schade aan visweefsels of zelfs hormonale verstoring.
- Microplastics: komen via regen, afval, autobanden in de rivier terecht en dringen de voedselketen binnen.
Allemaal zorgen ze samen voor een chemische cocktail met negatieve effecten — van vissterfte tot ongeschikt zwemwater.
Wat zijn de gevolgen?
- Ecologie: te weinig zuurstof, minder soortenrijkdom, plots vissterfte bij hevige regenbuien.
- Menselijk gezondheid & recreatie: zwemverboden en risicovol drinkwater.
- Juridisch & financieel: Nederland loopt kans op boetes van de EU als de doelen in 2027 niet gehaald worden.
Waarom we in actie moeten komen vóór 2027
- Slechts ongeveer 5% van de wateren zal volgens voorspellingen in 2027 voldoen aan de ecologische eisen.
- Elk uitstel maakt herstel later moeilijker én duurder.
- Zonder stevige acties zijn zelfs sancties of boetes van de Europese Unie niet onmogelijk.
Wat kunnen we doen? Technisch én menselijk
1. Technische maatregelen
- Riolering verbeteren: scheiden van regen- en afvalwater, bufferbekkens, wadi’s en natuurlijke filters langs de oever.
- RWZI-upgrades: extra zuiveringstechnieken zoals ozon, actieve kool of membranen; en betere verwijdering van fosfaat en stikstof.
- Landbouwmaatregelen: bufferstroken, slim mestbeheer en vanggewassen langs sloten.
2. Gedrags- en beleidsveranderingen
- Bewustzijn vergroten: niet zomaar vanalles weg spoelen, minder plastic gebruiken, inzamelacties.
- Strengere regels voor boeren en industrie: scherp toezicht, vergunningen, provinciale en gemeentelijke samenwerking.
- Citizen science: burgers inzetten bij lokale metingen van waterkwaliteit.
Samengevat en opgeroepen tot actie
We hebben te maken met een puinhoop aan vervuilende stoffen. De oplossingen liggen binnen handbereik: technisch, gedragsmatig én bestuurlijk ingrijpen. Met name brongerichte aanpak (zoals riooloverstorten oplossen en landbouwgedrag veranderen) is cruciaal — dweilen met de kraan dicht werkt niet.
Conclusie: als provincie, waterschap, gemeenten en inwoners nú samenwerken en investeren, kunnen we de Eem schoon krijgen én voldoen aan de KRW-normen in 2027. Laten we niet afhaken, maar samen gáán. Meten en verbeteren om te behouden, voor nu én later.
Voor bronnen en veel meer uitleg lees: Vervuiling in het Eem-stroomgebied en KRW 2027