De file op het stroomnet
Ons elektriciteitsnet zit steeds vaker even vol. Vergelijk het met een snelweg tijdens de spits: gemiddeld stroomt het verkeer prima door, maar tijdens piekmomenten ontstaat er file. Die pieken zorgen voor overbelasting en stilgevallen aansluitingen. De reflex is om naar dure oplossingen te grijpen – dikkere kabels of ingewikkelde software die met AI berekent wie wat mag gebruiken. Maar misschien ligt er een veel eenvoudiger sleutel binnen handbereik.
Het vergeten stoplicht: spanning
Wat veel mensen niet weten: je stopcontact vertelt al hoe druk het op de “stroomweg” is.
- Stijgt de spanning boven de 245 volt? Dan is er te veel aanbod (veel zonnepanelen, weinig vraag).
- Daalt de spanning onder de 230 volt? Dan is er juist een piek in de vraag (veel EV’s en boilers tegelijk).
Je zou apparaten dus heel eenvoudig kunnen laten reageren alsof er een stoplicht in het net zit:
- Groen (hoog voltage): ga laden, verwarmen, bufferen.
- Rood (laag voltage): even wachten, het net zit in de file.
“Het spanningsniveau in je wijknet werkt als een stoplicht: bij overschot (groen) gaan apparaten aan, bij tekort (rood) juist uit. Zo reageert het net vanzelf op drukte – zonder ingewikkelde apps.”
Waarom dit slim is
- Het is supersimpel: geen ingewikkelde apps of datakoppelingen.
- Het is robuust: apparaten reageren direct op de echte fysieke stress van het net.
- Het is goedkoop schaalbaar: een slimme regelaar in elk apparaat volstaat.
En belangrijk: dit werkt vooral bij apparaten die veel vermogen tegelijk vragen, zoals elektrische boilers en EV-laders. Warmtepompen trekken gemiddeld minder (ca. 700–1500 W), en veroorzaken dus zelden in hun eentje netproblemen.
Waar slimme software wél nuttig is
Natuurlijk willen we ook eerlijk verdelen wie wanneer mag laden of afschakelen. En netbeheerders willen kunnen plannen: hoeveel flexibiliteit is er morgen beschikbaar? Daarvoor is een digitale laag met slimme algoritmes en afspraken wél nodig.
Het twee-lagen-model voor de wijk van de toekomst
De kracht zit dus in de combinatie:
- De fysieke laag – spanningsgestuurde failsafe
Apparaten reageren automatisch op het spanningsniveau. Dit is de directe, robuuste basis. - De digitale laag – EMS/AI voor coördinatie en beloning
Data, algoritmes en marktmechanismen zorgen voor eerlijkheid, voorspelbaarheid en integratie met energiehandel.
“Twee-lagen-model voor netcongestiebeheer: de fysieke laag (spanningsgestuurde failsafe) zorgt voor directe stabiliteit, terwijl de EMS/AI-laag planning, allocatie en marktintegratie mogelijk maakt.”
Deze gelaagde aanpak lijkt sterk op hoe het hoogspanningsnet al jaren wordt beheerd: fysieke regelingen in generatoren en transformatoren, plus markten en afspraken erbovenop.
Conclusie: combineer simpel en slim
We praten vaak over high-tech AI, blockchain en marktplaatsen om netcongestie te bestrijden. Maar misschien moeten we terug naar de basis: de spanning in je stopcontact vertelt al wat er moet gebeuren.
Als we die fysieke logica slim combineren met digitale systemen, bouwen we een energiesysteem dat niet alleen slim is, maar ook stabiel én rechtvaardig.
Call-to-action
🌍 Voor het brede publiek
“De spanning in je stopcontact kan ons helpen de energietransitie sneller en slimmer te maken. Laten we fabrikanten, bewoners en beleidsmakers samen laten werken om apparaten standaard op spanningssignalen te laten reageren. Zo maken we ons net veiliger, goedkoper en toekomstbestendig – zonder te wachten op dure netverzwaring.”
⚡ Voor experts en beleidsmakers
“Spanningsgestuurde flexibiliteit moet standaard onderdeel worden van de Europese netcodes en producteisen voor laders, boilers en batterijen. Netbeheerders, fabrikanten en beleidsmakers kunnen hiermee een robuuste fysieke basislaag creëren, waarop EMS/AI hun allocatie- en marktfuncties bouwen. Het is tijd om deze failsafe architectuur expliciet te verankeren in de energietransitie.”