In deze editie van Meten is Weten richten we ons op een alledaags milieuprobleem dat steevast bovenaan de lijst van ergernissen prijkt: het bijplaatsen van vuilniszakken naast ondergrondse containers. Waar de discussie daarover vaak blijft hangen in morele oordelen, kiezen wij voor een feitelijke benadering. Wat is de oorzaak, en wat kunnen we eraan doen?
Een container op wandelafstand
In mijn wijk staat een ondergrondse verzamelcontainer voor restafval. Deze is bedoeld voor bewoners van kleinere huishoudens – appartementen en compacte woningen zonder ruimte voor eigen rolcontainers. Ook ik maak er maandelijks gebruik van, mede om geen grijze bak in de tuin te hoeven. Ons restafval is minimaal, maar als het begint te ruiken, gaat het zakje weg. De container ligt op mijn route naar het dorp, dus ik kom er vaker langs dan ik er gebruik van maak.
De observatie: wanneer ontstaat bijplaatsing?
Wat opvalt: in perioden waarin de container goed functioneert, ligt er zelden iets naast. Maar wanneer hij vol is – of geblokkeerd – verschijnen er vrijwel direct vuilniszakken op de stoep, tegen de heg of rond de container.
De container werkt met een roterende invoer: een soort luchtsluis waarin je de zak legt. Als deze invoer geblokkeerd raakt door een te volle binnenruimte of een zak die blijft hangen, functioneert het mechanisme niet meer. De container lijkt dan bruikbaar – je kunt hem gewoon ontgrendelen – maar je krijgt je zak er niet meer in.
Het gevolg: mensen zetten hun afval ernaast. Niet per se uit gemakzucht, maar omdat het simpelweg niet anders kan.(*
Melden? Veel werk, weinig resultaat
In theorie kun je een volle of defecte container melden bij RMN (Reinigingsbedrijf Midden Nederland). In de praktijk is dat omslachtig: de melding loopt via meerdere schermen en stappen, waarbij je als melder scherp moet blijven om de melding correct te bevestigen. Alternatief is de ‘Gemeente meldings-app’, die beweert dat ze ook in het weekend contact hebben met RMN – maar in mijn ervaring is hier nooit zichtbaar iets mee gedaan. Geen terugkoppeling, geen versneld legen, geen zichtbare actie.
De standaardprocedure: legen op dinsdag en donderdag
De container in kwestie wordt op vaste dagen geleegd: dinsdag en donderdag. Wat opvalt is dat tijdens het legen de zakken die ernaast liggen, vaak gewoon blijven staan. Ze worden even opzij gezet en vervolgens genegeerd. Of – wat minstens zo onhandig is – men gooit ze alsnog in de dan lege container, waardoor deze meteen weer (deels) gevuld raakt en het probleem zich binnen een dag herhaalt.
Wat zou kunnen helpen?
Uiteraard zou een vulgraadsensor in de container een mooie stap vooruit zijn. Die techniek bestaat al en kan zorgen voor gerichte en tijdige lediging.
Maar als dat voorlopig te kostbaar of te complex is, dan zijn er ook eenvoudiger stappen mogelijk:
- Verhoog de leegfrequentie, met name in drukke perioden of in wijken met veel kleine huishoudens.
- Optimaliseer het meldproces, zodat bewoners snel en laagdrempelig kunnen aangeven wanneer een container geblokkeerd is.
- Zorg voor opvolging van meldingen, inclusief terugkoppeling, zodat bewoners ervaren dat hun inzet ertoe doet.
- Neem bij het legen de bijplaatsingen mee, zodat het probleem zich niet opstapelt of meteen terugkeert.
Meten is weten – ook in de openbare ruimte
Wat deze casus laat zien, is dat wat lijkt op asociaal gedrag vaak een symptoom is van een praktisch probleem: een volle container zonder uitwijkmogelijkheid. Door te meten wanneer en waarom bijplaatsing ontstaat, kunnen gemeenten en reinigingsdiensten gerichter werken aan structurele oplossingen.
Want uiteindelijk geldt ook hier: meten is weten, en weten maakt verbeteren mogelijk – zelfs bij iets simpels als een vuilniszak op straat.
Note:
(* natuurlijk mag je niet naast plaatsen maar zoals verteld hebben veel kleine huishoudens alleen de optie om de zak in de gang te zetten op op het balkon.