Scouting op Selhorst – verhalen uit het bos
Er zijn van die plekken die in de loop der tijd verhalen verzamelen als mos op een oude steen. De heuvel ( Rivierduin ) en het bos op Selhorst bij de familie Hutten is zo’n plek. Je zou het nu een beetje verstopt noemen, maar voor wie de weg kent, vertelt het landschap daar nog altijd fluisterend over vroeger. En een van die verhalen is dat van de Padvinders, die hier al ruim vóór de Tweede Wereldoorlog samenkwam.
We hebben met verschillende mensen gesproken. Sommigen hadden er zelf op gezeten, anderen kenden het via hun ouders of grootouders. En wat steeds terugkwam: de scouting gebruikte deze plek al vroeg als terrein voor bijeenkomsten. Meerdaagse samenkomsten in het bos, met tenten, vuurtjes, spel en samenzijn — niet altijd een volledig kamp, maar wel met datzelfde gevoel van avontuur. De heuvel, met open plekken tussen het groen en genoeg hout voor een vuur, bleek daar perfect voor.
Wat dit verhaal bijzonder maakt, is niet alleen de plek of de tijd, maar ook de samenstelling van de groep. Want de scouting was in die tijd een zeldzaam gemengde club. Jongens van verschillende sociale standen speelden er samen. De zoon van de dokter liep er zij aan zij met de zoon van de postbode of de slager. En dat was geen toeval — dat was precies de bedoeling van scouting: verschil uitvlakken, gelijkenis benadrukken.
De uniformen die ze droegen — dat waren geen pronkpakken, maar een bewuste keuze. Gelijke kleding, gelijke rol. Natuurlijk zag je soms nog het verschil: de een liep op leren schoenen, de ander op houten klompen. Maar als de vlag gehesen werd, als het spel begon of als ze brooddeeg om een stok wikkelden om boven het vuur te bakken, dan was dat verschil even weg.
Want dat deden ze: broodjes bakken boven het vuur, simpele deegrollen op een tak, knapperig vanbuiten en zacht vanbinnen — als het goed ging. Zwart en rauw als het mislukte. Maar altijd met plezier.
De scouting had het in materiële zin niet breed. Geen pioniersbalken — die lange, gladde palen voor het bouwen van bruggen en torens. Alles moest met wat voorhanden was: takken uit het bos, touw, en een beetje handigheid. Spelen, bouwen, leren — met de natuur als leermeester.
Tijdens een bezoek aan de oude toiletten van het terrein vonden we een bijzondere relikwie: een poster van de scouting, half verschoten door de jaren. Op de poster werd reclame gemaakt voor een wel heel praktische actie: “Wij maken de wc’s schoon!” stond er trots boven. Met daaronder een paar jonge meiden in poets uniform. Blijkbaar haalde de scouting op die manier wat centjes binnen. We vroegen ons af: zouden die dames zichzelf nog herkennen? Hoe oud zouden ze nu zijn? We hebben ze voor de grap digitaal wat ouder gemaakt, in de hoop dat iemand zegt: “Wacht eens even… dat ben ik!”
Ook kwamen er herinneringen boven aan Levend Stratego, gespeeld in de jaren ’90. Tussen de bomen renden kinderen met gekleurde kaartjes, verborgen rangordes en een vlag die diep verscholen lag in het bos. Sluipen, tikken, vluchten — en ondertussen die heerlijke geur van bosgrond, rook en warme broodjes.
De verhalen zijn nog lang niet compleet. Misschien liggen er nog foto’s in oude plakboeken, of zijn er herinneringen verstopt in koffers op zolder. Wij blijven ze verzamelen. Want elk stukje helpt om het beeld van de scouting op Selhorst — daar op die heuvel bij de familie Hutten — verder kleur te geven.
Heb je zelf nog een herinnering aan de scouting op deze plek? Laat het ons weten. We voegen het graag toe aan dit groeiende mozaïek van verhalen.
Hans Spijker verteld:
Ja geweldige herinneringen bij de Jan Lijdinggroep hier op dit prachtige terrein bij de familie Hutten. Kwam als welp in 1976 bij de groep. Toen op de zolder van een oude nonnenschool naast het klooster aan het Gasthuisplein en in 1980 als verkenner in deze blokhut in Herfte. Eindeloze zaterdagmiddagen t/m 1985. Hierna nog leiding bij de Kabouters van de Brigittagroep die tevens bij dezelfde stichting hoorde. Fantastische jaren en het was dichtbij vanuit Wijthmen waar ik woonde. Op deze foto, gemaakt op een weekendkamp op De Stikke (Vilsteren) staan links Tony uit Herfte en rechts mezelf. Onuitwisbare tijd op een prachtige locatie. Mijn vader Ton Spijker was in zijn jeugd tevens verkenner in later leiding bij de groep. Onlangs vond ik in mijn ouderlijk huis in Wijthmen een verslag van een zomerkamp uit 1947. Zeer waardevol. Enkele jaren geleden hadden we in Herfte een kleine reünie met enkele padvinders bij elkaar. Het was superleuk om elkaar weer te zien en de fantastische herinneringen op te halen.
Oude groepsnamen & naamgeving
- 1946: Oprichting in de St. Jozefparochie te Zwolle als twee afzonderlijke eenheden, de Pater Bleysgroep en de Frater Andreasgroep.
- 1947: Hernoeming naar Jan Lijding I (voorheen Pater Bleys) en Jan Lijding II (voorheen Frater Andreas).
- Naamgever – Jan Lijding:
- Onderwijzer uit Slagharen, werkte in Zwolle na het behalen van zijn hoofdakte in 1938.
- Lid van verzetsgroep “Je Maintiendrai”, mede-uitgever van de gelijknamige illegale krant.
- In de zomer van 1944 gearresteerd en via Utrecht en Amersfoort gedeporteerd naar Neuengamme; overleden op 5 januari 1945 ten gevolge van ontberingen.
- Postuum onderscheiden met het Verzetsherdenkingskruis.
Kenmerken van de locatie
- Eigendom: familie Hutten
- Adres: Selhorst, Herfterlaan (buurtschap Herfte, ten oosten van Zwolle)
- Functie gebouw: Blokhut voor de verkennerstroep (11–15 jaar)
- Omgeving:
- “Zwerversbosje” – bosje aan de blokhutkant van het spoor
- “Ouwe lullenbos” – bosje net over de dubbele spoorlijnen
- Speltakken:
- Herfte: uitsluitend verkenners/scouts (11–15 jaar)
- Berkum (hoofdlocatie): bevers (5–7 jaar), welpen (7–11) en explorers (15–18)
Betekenis voor Zwolle en Berkum
- Zwolle: Bood stadsjeugd de kans op buitenavontuur in een landelijk gebied, onderdeel van de grote Jan Lijdinggroep.
- Berkum: Door de gesplitste locaties kon de groep faciliteiten efficiënt toewijzen aan verschillende leeftijdsgroepen en programma’s.
- Voortleven van Herfte-gevoel: De warme herinneringen aan de blokhut in Herfte zijn nog zichtbaar in de naamgeving van de nieuwe blokhut in Berkum, die sinds het samengaan ook “Herfte” heet.
Na meer dan zeven decennia blijft de blokhut een belangrijk symbool van de lokale scoutingtraditie en van de blijvende impact van Jan Lijding op jeugdvorming in de regio.
Tijdslijn: samenvatting
| Jaar | Gebeurtenis |
|---|---|
| 1946 | Oprichting als Pater Bleys- en Frater Andreasgroep in Zwolle. |
| 1947 | Hernoeming naar Jan Lijding I & II. |
| 1954 | Houten gebouw (familie Hutten) ingericht als blokhut in Herfte. |
| jaren ’50–’60 | Wekelijkse bijeenkomsten; spel- en natuuractiviteiten in “zwerversbosje” en “ouwe lullenbos”. |
| jaren ’70–’90 | Continu gebruik; terrein opgeknapt met kampvuurkuil en fietsenstalling. |
| 2006 | Onderhoud door leiding en ouders: vervanging ramen en herstel dakplaten. |
| 2010–2016 | Renovatievoorstellen strandden door de aflopende bruikleenovereenkomst. |
| 1 jan 2017 | Definitief vertrek van de verkenners. |
- Ontstaan en naamgeving (1946–1947).
De Zwolse jeugdgroep startte onder kerkelijke patronaten en voerde vanaf 1947 de naam van oorlogshheld Jan Lijding. - Vestiging in Herfte (1954).
De familie Hutten stelde hun houten pand beschikbaar, dat als blokhut voor de verkenners (11–15 jaar) werd ingericht. - Activiteiten & organisatie (1954–2016).
Wekelijkse zaterdagbijeenkomsten voor spel-, knoop- en vuuroefeningen in en rond de blokhut. Bevers, welpen en explorers verzamelden in Berkum. - Onderhoud & beheer.
Vrijwillige inzet van leiding en ouders voor kleinschalig onderhoud. Grootschalige renovaties bleven uit wegens juridische en financiële voorwaarden. - Beëindiging gebruik (1 jan 2017).
Besloten werd alle speltakken te centraliseren in Berkum.
Bronnenlijst
- Scoutpedia.nl, “Geschiedenis Jan Lijdinggroep,” geraadpleegd 17 juli 2025.
- Officiële website Scouting Jan Lijdinggroep, sectie “Over ons,” geraadpleegd 17 juli 2025.
- Vrijheid in Herdenken (PDF), “Jan Lijding – Biografie en overlijden,” geraadpleegd 17 juli 2025.
- Mondelinge overlevering en lokale archiefgegevens Lijdinggroep Zwolle (gebruik blokhut Herfte, lokale namen).
- vrijheid.scouting.nl/scouting-in-de-oorlog/database-bestanden/groepen-vernoemd/850-groepen-vernoemd-jan-lijding/file