---

🔹 1. Wat zijn de conclusies over verkeer in het verslag?

De verkeersanalyse in het document “Verslag Inwonersbijeenkomst Gebiedsuitwerking Herfte” is beperkt tot een bijlage met tellingen (oktober 2024) op één meetpunt:
Erfgenamenweg tussen Herfterlaan en Eierweg.

Gemeentelijke conclusie

“Het aantal verkeersbewegingen en de snelheden maken geen extra maatregelen op dit moment nodig voor de Erfgenamenweg / Herfterlaan.”
(citaat uit p.2 van het verslag)

Daarnaast:

“Wanneer het gebied belangrijk is als recreatiegebied en wandelen/fietsen gestimuleerd moet worden, is het wel te overwegen om het nog verkeersluwer te maken.”
(advies van bureau MA.AN)

Kortom:

• Gemeente concludeert geen noodzaak tot nieuwe maatregelen op basis van tellingen.
• Adviseur MA.AN zegt impliciet: verkeersluwte past beter bij de functie van het gebied.

---

🔹 2. Analyse van de gemeten verkeersdata

a) Auto- en vrachtverkeer

• Gemiddeld 662 voertuigen per werkdag (Erfgenamenweg).
• Overdag (7–19u) rijdt ~86% van het verkeer.
• Slechts 3,9% zwaar verkeer → beperkt aandeel vrachtverkeer.
• Pieken: 8–9u en 16–18u (woon-werkverkeer).
• Weekendverkeer iets lager (~612 gem. voertuigen/dag).
• Nachtverkeer (<3%) minimaal.

👉 Conclusie: typisch lage intensiteit voor een erftoegangsweg in landelijk gebied. Geen congestie, maar wel pieken rond ochtend/avond.

b) Fietsverkeer

• Gemiddeld 196 fietsers per werkdag, oplopend tot 177–128 in weekend.
• 84–88% fietsbewegingen tussen 7–19u.
• Pieken rond 8–9u en 15–17u, dus scholieren/forensenpatroon.
• Brommers ~5% van totaal.

👉 Conclusie: redelijk actief fietsgebruik, maar beperkt qua volume. Wel relevant voor recreatief gebruik.

c) Ruimtelijke interpretatie

• De Erfgenamenweg is een doorgaande verbinding tussen Herfterlaan en Eierweg, dus menging van bestemmings- en sluipverkeer is mogelijk.
• De meetdata tonen geen extreem gebruik, maar ook geen gedragsanalyse of snelheidsprofiel (dus we weten niet hoe hard men rijdt).

---

🔹 3. Is de verkeersanalyse compleet?

Nee — de analyse is niet compleet.
Ze is te beperkt in:

• Ruimtelijke dekking → slechts één meetpunt.
• Indicatoren → geen snelheden, geen ongevallenanalyse, geen herkomst-bestemmingspatronen.
• Functionele context → geen koppeling met verwachte toename van verkeer door toekomstige bouw (Vechtpoort 1).
• Beleidsdoelen → geen kwantitatieve onderbouwing voor “verkeersluwte” of “veiligheid”.
• Geen observatie of gedragsdata (zicht, oversteekbewegingen, schoolroutes).

De tellingen zijn registratief, niet analytisch: ze tellen volumes maar zeggen niets over veiligheid, risico’s of verkeersgedrag.

---

🔹 4. Welke gegevens ontbreken voor een volwaardige verkeersanalyse?

Type data	Toelichting	Waarom cruciaal
Snelheidsprofielen (85e percentiel)	Geen enkele snelheidsmeting is opgenomen.	Zonder dit is geen uitspraak over veiligheid of naleving van snelheidslimieten mogelijk.
Ongevallenanalyse (3–5 jaar)	Geen data uit VIAStat of BRON opgenomen.	Zonder dat weten we niet of er objectieve veiligheidsproblemen zijn.
Herkomst-bestemmingsanalyse (OD)	Geen inzicht in sluipverkeer vs. bestemmingsverkeer.	Nodig om te beoordelen of maatregelen elders (Vechtpoort 1) impact hebben.
Verkeersmodel / prognose na gebiedsontwikkeling	Geen koppeling met groei in Vechtrand of uitbreiding golfbaan.	Nodig voor toekomstbestendige besluitvorming.
Fietsveiligheid / oversteekobservaties	Geen observaties of videoanalyse van kruisingen.	Belangrijk omdat het gebied recreatief en gemengd gebruik kent.
Gedrags- en belevingsdata (klachten, surveys)	Klachten alleen anekdotisch genoemd (“zorgen over overlast”).	Structurele koppeling tussen beleving en feitelijke metingen ontbreekt.
Snelheidsremmers / inrichtingseffecten	Niet benoemd hoe de fysieke inrichting snelheid beïnvloedt.	Zonder dit kan geen evaluatie van maatregelfunctie plaatsvinden.
Seizoensvariatie	Meting in oktober; geen zomermetingen (hoog recreatief gebruik).	Misrepresentatie van piekgebruik (Wijthmenerplas, evenementen).

Kortom: de tellingen zijn nuttig als nulmeting, maar onvoldoende als verkeersveiligheidsanalyse.

---

🔹 5. Wat zijn de impliciete risico’s en gemiste kansen?

1. Toekomstige verkeersgroei (Vechtrand / Vechtpoort 1)
   → Geen simulatie van toename verkeer of druk op lokale wegen. Kans op sluipverkeer wordt erkend, maar niet kwantitatief onderbouwd.
2. Verkeersveiligheid fietsers/wandelaars
   → Herfte en Wijthmenerplas trekken veel recreanten, maar infrastructuur is deels smal/onverhard. Fietsveiligheid kan onder druk komen.
3. Inconsistentie met ambitie “recreatie en verkeersluw”
   → Gemeente zegt het gebied recreatief te willen houden, maar hanteert verkeersintensiteiten zonder fysieke beperking van autoverkeer.
4. Communicatie en perceptiekloven
   → Bewoners ervaren onveiligheid, gemeente baseert zich op kale telling. Dat verschil in beleving en meetmethode wordt niet overbrugd.

---

🔹 6. Aanbevelingen – hoe de gemeente de klachten over verkeersveiligheid kan aanpakken

Korte termijn (0–6 maanden)

1. Verzamel harde data:
   • Plaats permanente snelheidsloggers (min. 1 maand, 24/7) op Herfterlaan, Erfgenamenweg en Valkenbergweg.
   • Combineer met korte gedragsobservaties (fiets- en voetgangersbewegingen).
2. Transparante data-publicatie:
   • Online dashboard “Verkeer Herfte”, met actuele snelheden en volumes.
   • Bewoners krijgen inzicht i.p.v. aannames.
3. Tijdelijke snelheidsremmers:
   • Mobiele smiley-borden of tijdelijke asverschuivingen → zichtbaar effect en gedragsaanpassing.
4. Klachtenregister koppelen aan data:
   • Elk meldpunt koppelen aan GPS-locatie en moment; analyseer patronen.

Middellange termijn (6–24 maanden)

1. Verkeersluw ontwerp realiseren:
   • Versmalling of 30 km/h-regime op Erfgenamenweg/Valkenbergweg.
   • Verhoogde oversteekplaatsen voor fietsers en wandelaars.
2. Integratie in recreatieve structuur:
   • Verkeerscirculatieplan: auto’s weren van recreatie-as, fietsers prioriteit geven.
   • Verbeter onverharde paden (onderhoud en verharding bij hoge recreatieve druk).
3. Gebiedsgerichte handhaving:
   • Samenwerking wijkagent + BOA’s, gericht op snelheid en parkeren.
4. Ontwerp op basis van Vision Zero / Duurzaam Veilig
   • Ontwerpstraten als verblijfsgebieden, niet als doorgangswegen.

Lange termijn (2–5 jaar)

1. Koppeling met Vechtrand / Vechtpoort-ontwikkelingen:
   • Verplichte mobiliteitsimpactanalyse bij planuitwerking.
   • Financier verkeerveiligheidsmaatregelen uit ontwikkelbudget Vechtrand.
2. Structurele monitoring:
   • Jaarlijkse tellingen + ongevallenanalyse publiceren.
   • Combineer met bewonersenquête over veiligheidsgevoel.
3. Recreatieve bereikbaarheid herzien:
   • Realiseer aparte fietsverbinding over of langs golfbaan, gescheiden van autoverkeer.
4. Communicatief herstel:
   • Eerlijke, data-gedreven terugkoppeling (“wat is feit, wat is gevoel, wat doen we eraan”).

---

🔹 7. Samenvatting in 5 kernpunten

Punt	Bevinding
1. Data	Slechts één meetpunt, geen snelheids- of ongevallendata.
2. Conclusie gemeente	“Geen maatregelen nodig” — onderbouwd met te beperkte dataset.
3. Compleetheid	Onvoldoende; mist gedrags-, veiligheids- en toekomstinformatie.
4. Risico’s	Toename sluipverkeer, subjectieve onveiligheid, mismatch met recreatief profiel.
5. Aanpak	Combineer objectieve met subjectieve data, voer nulmeting Vision Zero uit, maak gebied verkeerluwer met meetbare doelen.

---

Hier is een tijdslijn en besluitenoverzicht op basis van het verslag Inwonersbijeenkomst Gebiedsuitwerking Herfte – 17 september 2025 (“Herfte MWL”):

---

September 2025

• Inwonersbijeenkomst (17 sept) – toelichting op de concept-gebiedsuitwerking Herfte.
  • Belangrijkste thema’s: water & klimaat, recreatie, natuur, verkeer, mogelijke woningbouw en ‘huisje erbij’.
  • Eerste reacties en vragen verzameld.
• Startfase afronding conceptgebiedsuitwerking
  • Dilemma’s worden uitgewerkt (inhoud, kosten, beleid).
  • Verdere gesprekken met belanghebbenden (gemeente, golfclub, provincie, Herfte Natuurlijk, etc.).

---

Oktober – november 2025

• Formuleren antwoorden op 4 kern­dilemma’s
  1. Inhoudelijk: hondenlosloopgebied, kostendragers (financiering).
  2. Haalbaarheid: investeringen, verantwoordelijkheden.
  3. “Huisje erbij”-vraagstuk: beleid voor extra woning of bewoning van bijgebouwen.
  4. Ontwikkelstrategie: koppeling met Vechtrand (Vechtpoort 1).
• Overwegingen en besluiten die in voorbereiding zijn:
  • Uitbreiding golfterrein mogelijk → ja, in principe ruimtelijk inpasbaar (zuidzijde + Sellhorstzijde).
  • Verblijfsrecreatie → mogelijk op geschikte plekken.
  • Camping → afgewezen wegens gebrek aan behoefte.
  • Evenementen → geen uitbreiding toegestaan.
  • Wielerbaan → ruimtelijk mogelijk, maar afhankelijk van financiering.
  • Woningbouw → beperkt mogelijk, nog te onderzoeken (deelgebieden 7–8).
  • Verkeersmaatregelen Herfterlaan → geen extra maatregelen nodig (conclusie verkeerstelling).
  • Valkenbergweg → verkeer mogelijk verder beperken (voorstel MA.AN).

---

November – december 2025

• Afronding definitieve Gebiedsuitwerking Herfte
  • Besluitvorming in gemeenteraad gepland in deze periode.
  • Thema’s die hierin terugkomen:
    • Waterbuffering & retentiegebieden (Herfterwetering, Emmertochtsloot).
    • Recreatieve verbindingen (wandelen, fietsen, beperkte verharding).
    • Samenhang parkeervoorzieningen Wijthmenerplas/golfbaan.
    • Eventuele pilot rond “erfontwikkelingen” (‘huisje erbij’).
  • Besluit: formele goedkeuring of aanpassing door gemeenteraad.

---

Begin 2026 (verwacht)

• Start gebiedsproces Vechtrand (Vechtpoort 1)
  • Nieuwe visieontwikkeling, waar Herfte als uitloop- en recreatiegebied deel van uitmaakt.
  • Koppeling financiering met opbrengsten woningbouw mogelijk.
  • Bewoners kunnen zich aanmelden voor de Nieuwsbrief Vechtrand.

---

📘 Samenvatting kernbesluiten tot nu toe

Thema	Besluit / richting	Opmerkingen
Camping	Niet verder onderzocht / afgewezen	Geen behoefte, weerstand omgeving
Evenementen	Geen uitbreiding	Bestaande afspraken blijven
Golfterrein	Uitbreiding mogelijk	Zuid- en noordwestzijde (Sellhorst)
Verblijfsrecreatie	Toegestaan op geschikte locaties	In gebiedsuitwerking uitgewerkt
Wielerbaan	Ruimtelijk inpasbaar	Afhankelijk van financiering
Woningbouw (7–8)	Overwogen, nog niet beslist	Afweging landschappelijke kwaliteit vs. kostendekking
“Huisje erbij”	Gemeente onderzoekt beleidspilot	Afhankelijk van provincie
Verkeer Herfterlaan	Geen maatregelen	Valkenbergweg mogelijk verkeersluwer
Waterbeheer	Verbreding weteringen, retentiegebieden	Belangrijke ontwerpopgave
Besluitvorming	Najaar 2025 (raad)	Bijeenkomst voor omwonenden volgt

---

Documenten:

Achtergronden:
Waterbergingsanalyse voor 6 deelgebieden ten zuidoosten van Zwolle

Deze pagina snappen we (nog) niet … hoezo is de Herfterlaan /Eierweg nu in eens roze ( Dorpsplan Wijthmen ) , komen daar dan ook huizen bij ?

---

De gemeente Zwolle heeft grote bouwplannen: tot 2040 komen er 18.250–23.500 nieuwe woningen bij. Een deel daarvan komt binnen de stad, maar vooral aan de randen. Voor onze omgeving gaat het om twee plekken: de Vechtrand (Vechtpoort I & II, naast Berkum en richting Herfte) en ten zuiden van Zwolle-Zuid, achter Ittersumerbroek. Hier worden duizenden woningen voorzien, samen met een nieuw station en groene verbindingen richting de IJssel.

Als bewoners van Herfte, Ittersum en Berkum voelen we de vraag steeds sterker: hoe groeien we als stad zonder dat landschap, water en leefbaarheid onder druk komen te staan?

---

Waar raken de plannen ons?

• Berkum/Herfte: landbouwgebied en uiterwaarden langs de Vecht. Hier komt Vechtpoort I, met plannen voor 4.000–8.000 woningen. Het land tussen Berkum en Herfte wordt genoemd als uitbreidingszone.
• Ittersumerbroek/Ittersum: achter deze wijk zijn 2.000–3.000 woningen gepland, in een gebied dat nu nog open en groen is, met watergangen en natuurwaarden.

Deze gebieden zijn van grote waarde voor omwonenden, als buffer, als plek voor natuur én als uitloop van de stad.

---

Hoe is er geparticipeerd?

De gemeente organiseerde werkateliers, reizende woonkamers, enquêtes en bijeenkomsten in Berkum en Zwolle-Zuid. Er kwamen veel reacties binnen: van bewonersgroepen, dorpsbelangen, agrariërs, natuurorganisaties, ondernemers en woningcorporaties. In de gemeenteraad op 30 juni 2025 spraken inwoners uit onder meer Ittersumerbroek hun zorgen uit.

We waarderen dat de gemeente ruimte biedt voor gesprekken, maar merken ook dat veel mensen zich verrast of laat geïnformeerd voelden. Echte participatie vraagt om openheid vanaf het begin en samen werken aan alternatieven.

---

Voorkeursrecht: regie of beperking?

Om regie te houden heeft de gemeente een voorkeursrecht ingesteld op gronden in Zwolle-Zuid. Dat betekent dat eigenaren hun grond eerst aan de gemeente moeten aanbieden. Begrijpelijk vanuit de wens om speculatie te voorkomen en plannen in goede banen te leiden.

Tegelijk roept dit vragen op bij boeren en grondeigenaren: wat betekent dit voor hun vrijheid, hun waarde en hun toekomst? Hier is zorgvuldigheid en vertrouwen hard nodig.

---

Water: prognoses als kompas

In de documenten erkent de gemeente dat de bodem in Zwolle-Zuid nat is en nu al een belangrijke rol speelt in waterberging. Met de klimaatprognoses richting 2050 en 2100 wordt die functie alleen maar belangrijker.

Bewoners zien dagelijks hoe sloten vol staan en velden blank kunnen komen. Daarom vragen we: maak water en bodem leidend bij de keuzes. Niet achteraf als technische correctie, maar vooraf als kompas. Eerst weten wat nodig is om veilig en klimaatbestendig te wonen, dan pas bepalen waar woningen passen.

---

Onze oproep

Wij zien de noodzaak van woningen. Jongeren, starters en ouderen wachten op betaalbare huizen. Maar bouwen moet samengaan met behoud van landschap, natuur en leefbaarheid. Dat vraagt om:

• Vroegtijdige en open participatie, met ruimte voor ideeën en zorgen van bewoners.
• Natuur en water als uitgangspunt, niet als bijlage.
• Kleinschalige alternatieven en inbreiding benutten, naast grote uitbreidingslocaties.
• Eerlijke verdeling van lasten en baten: investeer in voorzieningen, bereikbaarheid en betaalbare woningen.

Zo maken we van groei geen bedreiging, maar een kans om Zwolle samen sterker, groener en leefbaarder te maken.

---

Bronnenoverzicht

Gemeente Zwolle – officiële documenten

• Participatiejournaal “Ons Zwolle van Overmorgen” – Gemeente Zwolle, juni 2025
  PDF
• WOO-besluit voorkeursrecht Zwolle-Zuid (mei 2025) – Gemeente Zwolle
  PDF
• Nieuwsbericht gemeente Zwolle (25 sept 2025): “Zwolle zet in op regie op grond en zorgvuldige participatie voor Vechtrand en Zwolle-Zuid”
  Link

Lokale en regionale media

• De Stentor – artikelen over Vechtpoort en uitbreiding Zwolle (o.a. “Is Vechtpoort de oplossing voor woningcrisis in Zwolle?”, 2024/2025).
• RTV Focus Zwolle – berichtgeving over nieuwe woonwijken en aantallen woningen.
• De Swollenaer – artikelen over woonplannen bij Berkum en Zwolle-Zuid.

Gemeenteraad en inspraak

• Raadsdebat 30 juni 2025 – gemeenteraad Zwolle, met insprekers uit Ittersumerbroek, Berkum en diverse organisaties.
• Brieven en reacties van bewoners en organisaties – o.a. Platform Zwolse Wijken, HerfteNatuurlijk, Dorpsbelang Wijthmen, woningcorporaties, Landschap Overijssel, Milieuraad.

Adriaan Voeten
Onderzoeker voor HerfteNatuurlijk.nl

https://www.zwolle.nl/zwolle-zet-in-op-regie-op-grond-en-zorgvuldige-participatie-voor-vechtrand-en-zwolle-zuid

Geografische gebieden

• Vechtrand – uitbreidingsgebied in de oostelijke stadsrand van Zwollezwolle.nl.
• Zwolle-Zuid – uitbreidingslocatie in het zuidelijke deel van Zwollezwolle.nl.

Betrokken partijen en deelnemers

• Gemeente Zwolle – het gemeentebestuur (wethouder Gerdien Rots) en de gemeenteraadzwolle.nlzwolle.nl.
• Inwoners – bewoners uit de wijken Vechtrand en Zwolle-Zuidzwolle.nlzwolle.nl.
• Ondernemers – bedrijven en ondernemers in de betrokken gebiedenzwolle.nl.
• Lokale organisaties/partners – maatschappelijke en belangengroepen uit de omgevingzwolle.nl.
• Overige stakeholders – andere betrokken partijen en belanghebbendenzwolle.nl.

Tijdslijn

1. Najaar 2025: Bijeenkomst met inwoners en ondernemers uit Zwolle-Zuid (zuid) en Vechtrandzwolle.nl.
2. 27 okt – 8 dec 2025: Ontwerp van de Aanvulling Omgevingsvisie (met OmgevingsEffectRapportage) ligt na de herfstvakantie ter inzage; inwoners kunnen in deze periode formeel een zienswijze indienenzwolle.nl.
3. 8 dec 2025 – feb 2026: De gemeente verzamelt en beantwoordt alle ingediende zienswijzen, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen reacties voor de gebiedsprocessen en voor de Omgevingsvisiezwolle.nl.
4. Begin 2026: Na de kerstvakantie starten de gebiedsprocessen voor Vechtrand en Zwolle-Zuid; inwoners en andere stakeholders worden hiervoor uitgenodigd om mee te denkenzwolle.nl.

Visuele elementen

• Sfeerbeeld: Bovenaan de pagina staat een sfeerbeeld van Zwolle (luchtfoto van de binnenstad) bij de Omgevingsvisiezwolle.nl.
• Kaarten/plattegronden: Er is geen concrete kaart of plattegrond op de pagina; enkel het genoemde illustratieve sfeerbeeld.

Bron: Gemeente Zwolle – nieuwsbericht “Zwolle zet in op regie op grond en zorgvuldige participatie voor Vechtrand en Zwolle-Zuid” (25 sept. 2025)zwolle.nlzwolle.nl.

Meer verdieping:
Participatiejournaal%202%20juni-LR.pdf
De bouw van Vechtpoort 1

Woensdagavond kwamen we met meer dan honderd Herftenaren bij elkaar. De zaal zat vol, de bar ook, en er stonden zelfs mensen langs de randen. De betrokkenheid was groot, dat geeft energie.

Toch bleef er na afloop ook een gevoel hangen van gemiste kansen. Er werden mooie kaarten en plaatjes getoond, maar voor wie niet dagelijks met stedenbouwkundige tekeningen werkt, was het lastig te volgen. En erger: veel informatie bereiken we alleen via WOO-verzoeken, niet via een toegankelijk projectarchief. Dat maakt het moeilijk om écht mee te denken.

En laat dat nou precies zijn wat we willen: meedenken. Niet alleen kritiek leveren, maar ook kansen aandragen. Daarom zetten we hieronder vijf openingen op een rij waarmee we denken dat dit proces veel sterker kan worden.

---

1. Projectarchief – transparantie als basis

Een projectarchief lijkt een detail, maar het is de sleutel tot vertrouwen. Eén centrale plek – bijvoorbeeld gekoppeld aan de gemeentepagina Gebiedsontwikkeling Herfte – waar verslagen, presentaties en besluiten terug te vinden zijn. Geen documenten uit de WOO vuilnisbak vissen, maar gewoon duidelijk en openbaar.

2. Bouw voort op bestaand onderzoek én actuele monitoring

Zwolle hoeft niet opnieuw het wiel uit te vinden. Het Cultuurhistorisch–landschappelijk onderzoek Herfte, Wijthmen, Veldhoek van Schouten (2019) biedt een prachtige basis. Het is grondig en zorgvuldig opgesteld, maar inmiddels wel toe aan een update. De natuur heeft immers niet stilgestaan: de otter is terug, de dassenpopulatie bloeit, en ook soorten als ringslang, boommarter, hermelijn en laten zich zien.
Daarbij kan gebruik worden gemaakt van bestaande bronnen zoals Waarneming.nl en de data van vogel-luisterstations, die waardevolle informatie geven over biodiversiteit en veranderingen in de natuur. Zo kan beleid niet alleen gebaseerd zijn op oude informatie , maar ook op wat er nú daadwerkelijk leeft en groeit in onze omgeving.

3. Meer dan gras of bomen

Landschapsarchitecten tekenen vaak alleen gras of bomen. Maar juist de struikenlaag maakt het landschap levendig. Denk aan sleedoorn (waar de sleedoornpage van afhankelijk is), meidoorn, kornoelje en gagel. Gagel hoort bij de streekgeschiedenis – het werd vroeger gebruikt om bier te brouwen. Herfte zonder gagel? Onbestaanbaar. Door dit soort soorten terug te brengen, versterken we zowel de natuur als de cultuurhistorie.

4. Verkeersveiligheid: al twintig jaar genegeerd

Op de Herfterlaan wordt al meer meer dan twintig jaar gevaarlijk hard gereden. Bewoners voelen zich onveilig en maken zich zorgen over fietsers, kinderen en recreanten. In een gemeentememo staat letterlijk: “Dat heeft voor ons geen prioriteit.” Dat voelt als een klap in het gezicht. Als we nieuwe plannen maken, laten we dan verkeersveiligheid eindelijk wél prioriteit geven.

5. Wonen: van standaard “nee” naar kansen

Voor bewoners is het antwoord op bouwplannen meestal “nee”. een (logeer) woning voor naasten, een B&B of een huisje voor een kind op eigen erf? Nauwelijks bespreekbaar. Tegelijkertijd worden voor “weldoeners” ineens luxe villa’s mogelijk gemaakt om een golfbaan te financieren. Dat voelt oneerlijk.
Waarom niet ruimte bieden aan kleinschalige woonoplossingen die juist aansluiten bij de traditie van Herfte als eeuwenoud gehucht? Andere gemeenten in Overijssel experimenteren er al succesvol mee.

---

Conclusie: samen vooruit

Herfte is niet tegen verandering. Integendeel: we zien kansen om ons gebied groener, veiliger en leefbaarder te maken. Maar dan wel met openheid, respect voor cultuurhistorie en oog voor bewoners.

Een projectarchief, een update van het cultuurhistorisch onderzoek, actuele monitoring via o.a. Waarneming.nl, meer biodiversiteit, échte aandacht voor verkeer en eerlijke kansen voor kleinschalig wonen – dát zijn de stappen waarmee we samen vooruit kunnen.

Adriaan Voeten
Onderzoeker voor HerfteNatuurlijk.nl

Aanleiding “we zijn gebonden aan de regels van Overijsel” als antwoord op onze vraag waarom mogen we niet me helpen aan het oplossen voor het woning probleem ?

Hier een onderzoek incl. bronnen naar hoe andere gemeenten dan Zwolle omgaan met de oplossing i.p.v. het probleem:

Zalk: samen bouwen aan het dorp

In Zalk (gem. Kampen) trokken gemeente, Dorpsbelang en inwoners samen op om kleinschalige woningbouw mogelijk te maken. Ze organiseerden in 2019 een CPO-traject (collectief particulier opdrachtgeverschap) voor twee locaties: één gemeentegrond aan de Brinkweg en één perceel van een particuliere grondeigenaar aan de Zalkerdijk. Bewoners zijn vanaf het begin intensief betrokken, met dorpsbijeenkomsten en workshops. De uitgangspunten waren duidelijk: niet meer dan ~10 woningen per locatie (matches dorps bouwen), in totaal zo’n 20 huizen nodig volgens het behoefteonderzoek tot 2028. Er is speciale aandacht voor betaalbaarheid (woningen tot ca. €185–285k), passend ontwerp en landschappelijke inpassing. Ook innovatieve woonvormen komen in beeld (micro-woningen voor starters, bio-based bouwmaterialen)hetdorpzalk.nl. Dorpsbelang Zalk begeleidt het CPO-traject en zorgt voor draagvlak; de wethouder benadrukt dat het plan “met name voor de jongeren en doorstromers uit het dorp” een positieve ontwikkeling ishetdorpzalk.nlhetdorpzalk.nl. Het resultaat is een concrete routekaart voor bouwplannen die door de buurt wordt gedragen: een voorbeeld van hoe lokale initiatiefnemers én gemeente gezamenlijk kavels kunnen splitsen en nieuwe woningen realiseren zonder wrijving.

Zwolle: veel stad, weinig platteland

Zwolle heeft stevig ingezet op binnenstedelijke groei en is in haar beleidskaders terughoudend in het buitengebied. In de Omgevingsvisie staat de toevoeging van 1.000 woningen per jaar, met focus op stedelijk bouwen centraalzwolle.nl. Het buitengebied is vooral bedoeld om zeldzame particuliere wooninitiatieven te accommoderen, maar hier kleeft een strak keurslijf aan. De gemeente reserveert formeel ca. 50 woningen voor het landelijk gebied, vooral via kleinschalige toevoegingen in kleine kernen (bijv. Windesheim, Wijthmen), erftransformaties en invulling van buurtschapskernenzwolle.bestuurlijkeinformatie.nl. Cruciaal is dat elke buitengebiedsontwikkeling ‘maatwerk’ is en gekoppeld moet worden aan kwaliteitsmaatregelen (zoals het slopen van bestaande bebouwing)zwolle.bestuurlijkeinformatie.nlzwolle.bestuurlijkeinformatie.nl. Zwolle benadrukt expliciet de waarde van de StadsRand: de scherpe overgang van stad naar wei, die ‘iedereen moet kunnen ervaren’zwolle.nl. Dat beleid motiveert de gemeente om zuinig te zijn op het open landschapplatform31.nl. In de praktijk leidt dit tot strenge procedures: een initiatief buiten het bestemmingsplan vraagt vaak een partiële herziening, met alle onzekerheden van dienzwolle.bestuurlijkeinformatie.nlzwolle.bestuurlijkeinformatie.nl. Met andere woorden: Zwolle is niet principieel tegen extra woningen in het buitengebied (inrichting met oog voor natuur en landschap staat centraal), maar hanteert daarbij hoge bestuurlijke drempels en kwaliteitsvoorwaardenzwolle.bestuurlijkeinformatie.nlzwolle.bestuurlijkeinformatie.nl.

Dalfsen: ruimte voor wonen op erf

De gemeente Dalfsen kiest bewust voor meer ruimte in het buitengebied. Sinds 2021 zijn er beleidsregels die het splitsen van bestaande wooneenheden stimuleren. Grote boerderijen en karakteristieke woningen mogen onder voorwaarden worden omgevormd tot twee huizendalfsen.nl. Ook kunnen particuliere erven onder de zogenoemde Sloop-voor-Kansen-regeling (onderdeel van het buitengebiedsplan) een extra (kleine) woning of tiny house krijgen, mits een bestaand agrarisch bijgebouw wordt afgebrokendalfsen.nl. Zo ontstaat op veel erven een nieuwe woonfunctie terwijl het totaal aantal verrommelende bouwwerken afneemt. Concreet: voor een klein huis (≤375 m³) is in Dalfsen een sloopopgave van ca. 300–350 m² vereist, waarna het huis permanent mag blijven staandalfsen.nl. Dalfsen faciliteert hiermee rechtstreeks kavelsplitsing en erftransformatie – een benadering die in Zwolle (nog) niet is vastgelegd. In Dalfsen is er oog voor woonbehoefte én behoud van landschap; hierdoor vonden recente persverslagen het nieuws dat Dalfsen “regels versoepelt voor wonen in het buitengebied” (woningsplitsing, tweede woning op erf, etc.)dalfsen.nldalfsen.nl.

Wat kan Herfte leren?

Herfte is, net als Zalk, een klein buurtschap met slechts enkele honderden inwoners, én behoort tot de gemeente Zwolle. Gezien de landelijke woningnood en vergrijzing heeft het dorp ook behoefte aan (kleine) uitbreidingen: starterswoningen, levensloopbestendige huizen of thuisunits voor jonge gezinnen en ouderen. Lessen uit Zalk en Dalfsen maken duidelijk dat juist in kleine kernen maatwerk nodig is. Mogelijke aanpakken voor Herfte zijn:

• Collectief initiatief (CPO) door dorp: Stimuleer een lokale werkgroep of Dorpsbelangen Herfte om een CPO-project op te zetten. Net als in Zalk kan de gemeente kavels reserveren (of grondeigenaren meewerken) voor een kleinschalige woonwijk. Dit geeft bewoners eigenaarschap en kan leiden tot woningen die echt passen bij het landschaphetdorpzalk.nlhetdorpzalk.nl.
• Kavelsplitsing op erf: Onderzoek kavelsplitsing bij bestaande erven, bijvoorbeeld bij boerderijen of grote boerenwoningen. Denk aan kleine woningen of tiny houses op het erf (zie Dalfsen) in ruil voor de sloop van verrommeling of overtollige stallendalfsen.nlzwolle.bestuurlijkeinformatie.nl. Een erftransformatie kan zo één of twee extra huizen opleveren, gekoppeld aan kwaliteitsverbetering (bijv. natuurherstel of landschapsschoonmaak).
• Flexibele regels of pilot: Vraag de gemeente om voor Herfte een experimentele ruimte of een uitzondering te creëren. Dat kan binnen het omgevingsplan door een maatwerkbepaling (vergunningactiviteit) of via een proeftuin met provincie. Op die manier kunnen initiatieven buiten de strikte bestemmingsplannen toch kansrijk worden, mits voldaan wordt aan kwaliteitseisenzwolle.bestuurlijkeinformatie.nlzwolle.bestuurlijkeinformatie.nl.

Elke stap moet uiteraard zorgvuldig worden afgestemd op de lokale context en het behoud van het fraaie coulisselandschap rond Herfte. Maar de voorbeelden van Zalk (bewoners in de lead) en Dalfsen (actief nieuw beleid) laten zien dat het wél kan zonder grootschalige plannen. Met kleine aanpassingen – zoals tolerantie voor “klein bouwen” en het koppelen van een woning aan kwaliteitsmaatregelen – kan ook in Herfte de leefbaarheid worden versterkt.

Oproep: Herfte verdient perspectief

Herfte mag niet achterblijven. Ambtenaren, dorpsbelangen en initiatiefnemers moeten samen kijken welke oplossingsrichtingen hier haalbaar zijn. Willen we in Zwolle écht dat jonge gezinnen en inwoners hier blijven, dan móet er ruimte zijn voor nieuwe woningen – ook in een klein buurtschap. Laten we de lessen van Zalk en Dalfsen ter harte nemen en Zwolle aansporen tot actief maatwerk. Een beperkte pilot “Wonen in Herfte” kan veel opleveren: een hernieuwde dorpskern, vitalisering van de buurtschap en tevreden dorpsbewoners. Zo’n experiment vraagt lef en samenwerking, maar elk huis dat lokaal wordt gecreëerd, is méér dan stenen: het is een kans om Herfte leefbaar te houden. Zwolse bestuurders, durf het debat aan en geef Herfte de beleidsruimte die het verdient – dan kan dit dorp straks zelf meebouwen aan zijn toekomst. 

Bronnen: Gemeente Kampen (CPO Zalk)hetdorpzalk.nl; Gemeente Zwolle (omgevingsvisie, Woonbeleid)zwolle.nlzwolle.bestuurlijkeinformatie.nlzwolle.nlzwolle.bestuurlijkeinformatie.nl; Gemeente Dalfsen (woningsplitsing en Sloop-voor-Kansen)dalfsen.nldalfsen.nl; Platform31 (woningsplitsing klein gemeente)platform31.nl.

Citations

Woningbouw Zalk – Het dorp Zalk

https://hetdorpzalk.nl/nieuws/woningbouw-zalkWoningbouw Zalk – Het dorp Zalkhttps://hetdorpzalk.nl/nieuws/woningbouw-zalkDe ruimtelijke koers van Zwolle | Gemeente Zwollehttps://www.zwolle.nl/de-ruimtelijke-koers-van-zwolle[ Informatienota]https://zwolle.bestuurlijkeinformatie.nl/Document/View/0adeba53-3292-4f7f-a2bb-189dd8fc1bdb[ Informatienota]https://zwolle.bestuurlijkeinformatie.nl/Document/View/0adeba53-3292-4f7f-a2bb-189dd8fc1bdb[ Informatienota]https://zwolle.bestuurlijkeinformatie.nl/Document/View/0adeba53-3292-4f7f-a2bb-189dd8fc1bdbDe ruimtelijke koers van Zwolle | Gemeente Zwollehttps://www.zwolle.nl/de-ruimtelijke-koers-van-zwolleWoningsplitsing: Ook in beeld bij kleinere gemeenten – Platform31 | Kennis en netwerk voor stad en regiohttps://www.platform31.nl/artikelen/woningsplitsing/[ Informatienota]https://zwolle.bestuurlijkeinformatie.nl/Document/View/0adeba53-3292-4f7f-a2bb-189dd8fc1bdbWoningsplitsing | Gemeente Dalfsenhttps://www.dalfsen.nl/woningsplitsingTiny houses | Sloop voor kansen | Gemeente Dalfsenhttps://www.dalfsen.nl/tiny-houses-sloop-voor-kansenWoningsplitsing | Gemeente Dalfsenhttps://www.dalfsen.nl/woningsplitsingWoningbouw Zalk – Het dorp Zalkhttps://hetdorpzalk.nl/nieuws/woningbouw-zalkWoningsplitsing | Gemeente Dalfsenhttps://www.dalfsen.nl/woningsplitsing

Hieronder staat een index van de agenda‑onderwerpen waar de opgegeven namen in de raadstukken van Zwolle (2025) voorkomen. De tabel toont per naam de datum van de vergadering of het evenement, een link naar de agenda‑pagina en een korte context (samengevat in een paar woorden):

Naam	Datum (vergadering / evenement) & link	Korte context (minder dan twee zinnen)
Vechtpoort (algemeen)	30 juni 2025 – raadsdebat “Ruimtelijk Toekomstperspectief en Voorkeursrechtbeschikkingen” – Agenda‑pagina	In het debat over het ruimtelijk toekomstperspectief stelt het college voor een voorkeursrecht te vestigen op gebieden ten zuiden van Zwolle‑Zuid en Vechtpoort 1 zodat eigenaren hun grond eerst aan de gemeente moeten aanbieden; dit voorkomt speculatie en houdt grip op de ontwikkeling.
Vechtpoort 1	30 juni 2025 – raadsdebat “Ruimtelijk Toekomstperspectief en Voorkeursrechtbeschikkingen” – Voorkeursrecht Vechtpoort 1	Er is een apart agendapunt “Voorkeursrechtbeschikking gebied Vechtpoort 1” waarin wordt uitgelegd dat Vechtpoort 1 als mogelijke woningbouwlocatie wordt gezien; om prijsopdrijving te voorkomen moeten grondeigenaren hun eigendom eerst aan de gemeente te koop aanbieden.
Vechtpoort 2	7 juli 2025 – raad besluitvormingsronde (motie M6‑5 Vechtpoort II) – Motie‑pagina	Motie van VVD‑raadslid Johran Willegers (met mede‑indieners) over Vechtpoort II tijdens de besluitvormingsronde; de motie werd ingetrokken (23 % voor, 77 % tegen). De motie betrof het betrekken van de gemeente bij de tweede fase van gebiedsontwikkeling, maar verdere details bevinden zich in de niet‑openbare bijlage.
Herfte	8 juli 2025 – collegevergadering (openbare besluitenlijst) – Agenda‑pagina	Onder “Beslissingen op bezwaar Herfte” behandelt het college bezwaren rond Buitengoed Herfte; het voorgestelde besluit is de lijn in de nieuwe beslissingen op bezwaren (Axent Groen, Kas van Kaat en Binthout) vast te stellen.
Wijthmen	27 januari 2025 – raadsdebat “Dorpsplan Wijthmen” – Agenda‑pagina	De actualisatie van het Dorpsplan is nodig omdat de leefbaarheid van Wijthmen onder druk staat; het plan bevat acties voor infrastructuur, duurzaamheid en passend woonaanbod. De raad wordt voorgesteld het geactualiseerde dorpsplan “Op weg naar een vitaal Wijthmen” vast te stellen en €1,9 mln uit de reserve incidentele bestedingen te gebruiken voor privatisering en overdracht van het Kulturhus.
Zalné	18 april 2025 – evenement “Werkbezoek golfclub Zwolle” – Agenda‑pagina	Raadsleden brengen een werkbezoek aan Golfclub Zwolle aan de Zalnéweg 75; het bezoek dient om kennis te maken met de golfclub en het gebied.
Stadsdeel Oost	10 juli 2025 – overdracht college‑raad – Agenda‑pagina	Tijdens de overdrachtsvergadering wordt de raadsbrief Wijkopgaven 2025‑2028 aangeboden; de bijlagen bevatten een overzicht van wijkopgaven voor alle stadsdelen, waaronder Noord, Oost, Zuid, West en Midden.
Vecht	8 april 2025 – evenement “ETHOS‑telling Regio IJssel‑Vecht” – Agenda‑pagina	De regio IJssel‑Vecht organiseert een ETHOS‑telling om het aantal dak- en thuislozen in kaart te brengen; de telling wordt ondersteund door Hogeschool Utrecht.
Vechtstad	–	Er zijn geen agenda‑items in 2025 op de publieksportaal van Zwolle gevonden waarin de term Vechtstad voorkomt.
Golfclub	18 april 2025 – werkbezoek golfclub Zwolle – Agenda‑pagina	Zie onder “Zalné”; het werkbezoek aan Golfclub Zwolle wordt gehouden op de Zalnéweg, met een uitnodiging voor raadsleden.
MA.AN (buro MA.AN)	10 april 2025 – overdracht college‑raad – Agenda‑pagina	In de bijlagen voor de overdrachtsvergadering staat de Gebiedsvisie Zwartewaterallee van bureau MA.AN (2021) als achtergrondstuk. Bij het raadsdebat “Gebiedsvisie Aa‑landen” (2 juni 2025) wordt dit document eveneens als bijlage vermeld.

Opmerking: Voor sommige termen (zoals Vechtpoort 2 en Vechtstad) waren geen openbare documenten met nadere inhoud beschikbaar. De motie over Vechtpoort II is opgenomen ondanks het ontbreken van de bijlage omdat de motie kort vermeld wordt in de agenda en de meeste documenten over Vechtpoort 2 in 2025 zijn vertrouwelijk of niet toegankelijk.

We hebben een index gemaakt van de WOO-stukken:
👉 link naar het dossier

Aandachtspunten

• De titel van het bestand klopt niet: het gaat helemaal niet specifiek over de Herfterlaan. Dit hebben we ook gemeld bij de projectmanager.
• Er is opvallend veel oude of al openbare informatie opgenomen. We vermoeden dat dit niet helemaal HANZA-proof is, en hebben dit gemeld bij onze HANZA-expert.

Zoek-tip

Het document is maar liefst 3425 pagina’s dik. Het werkt het beste om dit in Chrome te openen en met CTRL+F op zoekwoorden te zoeken. In onze index hebben we de belangrijkste trefwoorden opgenomen, zodat je snel kunt doorklikken en details kunt nalezen.

Tot slot

Veel leesplezier!
We hadden de informatie natuurlijk liever rechtstreeks via het project ontvangen. Waarschijnlijk komt dit op termijn alsnog beschikbaar via de officiële projectpagina:
👉 Gebiedsuitwerking Herfte – gemeente Zwolle

---

📘 Integrale Samenvatting Woo-documenten Marsweteringlanden (delen 1–3b)

1. Inleiding

De vier Woo-documenten samen (deel 1, 2, 3a, 3b) geven een volledig beeld van de gebiedsontwikkeling Marsweteringlanden rond de Wijthmenerplas, golfbaan Zwolle en Herfte. Het geheel bevat beleidsmatige kaders (2010), cultuurhistorische analyses (2019) en actuele besluitvorming, participatie en projectdocumenten (2022–2025).

---

2. Deel 1 – Woo-besluit en eerste documenten (2024–2025)

Kern: besluitvorming over Woo-verzoek, eerste participatie, initiatief vakantiehuisjes, documentatie voor analyse, beheerplan golfclub.

• Woo-verzoek (2025) → brede aanvraag voor álle documenten sinds 2021, incl. e-mails, WhatsApp, plannen en vergunningen.
  Zoekwoorden: Woo-verzoek, Herfterlaan 16, uitbreiding golfbaan, Wijthmenerplas, sonderingsonderzoek.
• Woo-besluit (27 juni 2025) → documenten deels openbaar, met weglakking ivm privacy, financiën en lopend beleid.
  Zoekwoorden: Woo-besluit, geheimhouding, financiële belangen, interne beleidsopvattingen.
• Initiatief vakantiehuisjes (feb–mrt 2025) → voorstel voor 6–8 vakantiehuisjes bij de Woestijnweg; meegenomen in wensenlijst.
  Zoekwoorden: vakantiehuisjes, Woestijnweg, NEDEC, participatie-inbreng.
• Begeleidingsgroep (13 maart 2025) → eerste overleg met provincie, waterschap, Vitens, Golfclub Zwolle, Plaatselijk Belang Wijthmen en bureau MA.AN. Thema’s: water, natuur, recreatie.
  Zoekwoorden: begeleidingsgroep, startnotitie, participatie, Plaatselijk Belang Wijthmen, MA.AN.
• Verslag en reacties (april 2025) → bewoners benadrukken zorgen over wonen (StugZ-kavels), verkeersveiligheid en natuurverbindingen.
  Zoekwoorden: StugZ, kavels, verkeersveiligheid, natuurverbindingen.
• Ambtelijke memo (april 2025) → gemeente bevestigt dat wonen onder KGO-beleid provincie valt, verkeersmaatregelen lage prioriteit.
  Zoekwoorden: Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving (KGO), buitengebied, mobiliteit, verkeersmaatregelen.
• Documentatie voor MA.AN (nov 2024) → achtergrondmateriaal (Dorpsplan Wijthmen, Gebiedsvisie Oosterenk, ontwerp Westerveldse Aa).
  Zoekwoorden: Dorpsplan Wijthmen, Gebiedsvisie Oosterenk, Westerveldse Aa.
• Presentatie revitalisering Westerveldse Aa (juni 2025) → beekherstel en natte natuur, gekoppeld aan recreatie.
  Zoekwoorden: Westerveldse Aa, retentie, natuurontwikkeling, recreatie.
• Natuurbeheerplan Golfclub Zwolle (2022) → rapport met kostenramingen, beheeradviezen en faunamonitoring.
  Zoekwoorden: natuurbeheerplan, golfclub Zwolle, soortenrijk grasland, faunamonitoring.

---

3. Deel 2 – Landschapsontwikkelingsplan IJsseldelta (2010)

Kern: beleidsmatige onderlegger voor landschap, natuur, water, landbouw en recreatie.

• Wateropgaven → ruimte voor rivier, herstel kreken, halfnatuurlijke Vecht.
  Zoekwoorden: Ruimte voor de Rivier, waterberging, Vecht, kreken.
• Natuur & ecologie → sloten cruciaal, 7 Natura 2000-gebieden in regio (o.a. Wieden, Zwartewater, Vecht).
  Zoekwoorden: Natura 2000, EHS, biodiversiteit, weidevogels.
• Duurzaamheid → adaptatie (klimaat, water) en mitigatie (windmolens, zon, biomassa).
  Zoekwoorden: windenergie, zonne-energie, biomassa, mestvergisting.
• Uitdagingen per sector:
  • Landbouw → behoud melkveehouderij, koppeling met natuurbeheer.
  • Wonen & werken → zorgvuldige stadsranden.
  • Recreatie & toerisme → fiets, wandel, kano, erfgoed.
    Zoekwoorden: landbouw, erfgoed, recreatie, toerisme.
• Gebiedsperspectieven (D1–D11) → uitgewerkt per landschapstype (IJssel, Kampereiland, Kraggenlandschap, Mastenbroek, Vecht, Ruggen & weteringen).
  Zoekwoorden: Mastenbroek, Kampereiland, Vecht natuurlijk, Ruggen Zwolle.

---

4. Deel 3a – Cultuurhistorisch en landschappelijk onderzoek (2019)

Kern: onderbouwing erfgoed en landschap als basis voor gebiedsontwikkeling Zuidoost-Zwolle.

• Aardkundige oorsprong → oerstroomdal Vecht, dekzandruggen, rivierduinen.
  Zoekwoorden: aardkundig, dekzandruggen, rivierduinen, geologie.
• Historische ontwikkeling → marken, ruilverkaveling, agrarisch gebruik, erven, infrastructuur.
  Zoekwoorden: marken, ruilverkaveling, agrarisch landschap, erven.
• Buitenplaatsen en landgoederen → vormden ruimtelijke structuren.
  Zoekwoorden: buitenplaatsen, landgoederen, erfstructuren.
• Waardering structuren → vlakken, lijnen, knooppunten als analysemethode; kaarten tonen waardevolle gebieden.
  Zoekwoorden: waarderingskaarten, vlakken, lijnen, knooppunten.
• Conclusie → gebied heeft hoge gelaagdheid; erfgoed en identiteit moeten leidend zijn in planvorming.
  Zoekwoorden: erfgoed, cultuurhistorie, identiteit, Herfte, Wijthmen.

---

5. Deel 3b – Interne memo’s, participatie en gebiedsuitwerking (2022–2025)

Kern: eigendom Herfterlaan 16, golfuitbreiding, bosaanleg, startnotitie, bewonersparticipatie en bestuurlijke stappen.

• Technische briefing (dec 2024–jan 2025) → uitleg watersysteem en overstromingsrisico’s; voorbereiding besluitvorming startnotitie.
  Zoekwoorden: technische briefing, watersysteem, overstroming, startnotitie.
• Herfterlaan 16 (2022–2025) → aanvragen voor woonbestemming, rood-voor-roodregeling, verkoopgronden aan golfclub.
  Zoekwoorden: Herfterlaan 16, woonbestemming, rood-voor-rood, StugZ.
• Verwerving & bosaanleg (2023) → interne mails over “no-regret kans” om gronden te kopen voor bosaanleg met subsidie.
  Zoekwoorden: verwerving, bosaanleg, subsidie provincie, no-regret.
• Reactie op startnotitie Golfclub (11 juli 2023) → waardering voor integrale visie; koppeling met recreatie, sport en provinciaal beleid.
  Zoekwoorden: startnotitie golfclub, integrale visie, PPLG, recreatie.
• Participatie (2024–2025) → bewonersbrieven (120 adressen), inloopavond, thematafels (water, natuur, recreatie), alternatieve projectnaam gevraagd.
  Zoekwoorden: participatie, bewonersbrief, meedenksessie, projectnaam.
• Begeleidingsteam & kernteam → breed overleg met provincie, waterschap, Landschap Overijssel en golfclub; actielijsten met gebiedsafbakening en participatieplan.
  Zoekwoorden: begeleidingsteam, kernteam, grondeigenaren, participatieplan.
• Verwante projecten → Ruimte voor de Vecht (Selhorst/Zalné: 3,7 ha natuurontwikkeling), koppeling met stedelijke groei en milieuzorg.
  Zoekwoorden: Ruimte voor de Vecht, Zalné, Selhorst, milieuplanologie.

---

6. Conclusie & rode draad

• Beleid (2010): Landschapsontwikkelingsplan legt basis voor water, natuur, landbouw en recreatie.
• Ondergrond (2019): Cultuurhistorisch onderzoek toont waarde en gelaagdheid van Herfte/Wijthmen.
• Actueel (2022–2025): Woo-verzoek, startnotitie, participatie en eigendomsdossiers (Herfterlaan 16, golfclub) bepalen de discussie.
• Samenhang: Marsweteringlanden is geen losstaand project maar een knopenpunt van stedelijke groei, recreatie, natuurherstel en erfgoedbescherming.

---

Meer verdieping:
Linken:
https://www.zwolle.nl/woo-verzoeken
https://www.zwolle.nl/file/250627-woo-verzoek-herfterlaan-marsweteringslandenpdf
https://www.zwolle.nl/participatie-met-hanza

Disclaimer
Dit document is met de grootst mogelijke zorg samengesteld en heeft uitsluitend tot doel belangstellenden binnen onze woonomgeving te informeren over publiek beschikbare informatie. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. Ondanks de zorgvuldigheid waarmee dit document tot stand is gekomen, wordt geen garantie gegeven voor de volledigheid, juistheid of actualiteit van de informatie.

^{Dit document vormt geen officieel standpunt of besluit van de gemeente Zwolle of andere betrokken instanties en kan ook niet als zodanig worden gebruikt.}

De punten uit het verslag van 1 december:
“Neutraal puntenoverzicht – Inwonersbijeenkomst Marsweteringlanden (18-03-2025)”

Onze vragen zijn bedoeld om de voortgang te monitoren en verantwoordelijkheden en tijdslijnen concreter te maken. Na een half jaar overleg verwachten wij dat hierover nu meer duidelijkheid kan worden gegeven.

1. Water & Klimaat

• Wat is de planning en verantwoordelijkheid rond extra waterberging en pompcapaciteit, en hoe wordt de impact op omliggende (boeren)erven onderzocht en teruggekoppeld?
• Waar blijft het grondwater van Vechtpoort 1 als daar daadwerkelijk 3.000 woningen gebouwd worden? Wordt Herfte (Vechtpoort 2) daarmee een waterbuffer/“marker meer”?

2. Groen & Recreatie

• Wanneer worden de plannen voor wandel- en fietsroutes, losloopgebieden en struinpaden gepresenteerd op kaart, en hoe passen deze binnen de gewenste autoluwe inrichting?
• Kan er een pilot voor een wandel-, fiets- en struinpad worden ingepland, en zo ja: wanneer?

3. Wonen & Verkeer

• Wie werkt er momenteel aan de wens om woningen mogelijk te maken voor naasten, in lijn met de groei van ons lintdorp Herfte?
• Wanneer komen de borden “Herfte” terug, zodat bewoners zich niet steeds hoeven te verantwoorden over hun woonplaats?
• Wat is de tijdslijn voor het integrale woonplan (Herfte, Wijthmen, Zalné), en welke verkeersremmende maatregelen (Herfterlaan, snelheidsverlaging, fietspaden) worden hierin concreet opgenomen?

4. Natuur & Landschap

• Hoe worden natuurwaarden (reeën, dassen, otters, boommarter), bijzondere vegetatie en eeuwenoude hakhoutbosjes beschermd en versterkt binnen de ontwikkeling?
• Welke ontwerpideeën bestaan er voor herstel van coulisselandschap en het terugbrengen van oorspronkelijke vegetatie?
• Hoe ondersteunt de gemeente de wens om meer gevarieerde voedselbosjes en struiken (voor mens en dier) te planten, volgens een gestructureerd plan en visie?

5. Omgevingsvisie & Beleid

• Welke biodiversiteitsdoelen zijn opgenomen en hoe worden deze gemeten of gemonitord?
• Op welke manier wordt de golfbaan gestimuleerd tot een nog natuurvriendelijker beheer (bijv. via convenant of subsidie)?
• Welke afspraken of beperkingen worden overwogen rond vuurwerk en evenementen om natuur en omgeving te beschermen?
• Wat is de status van de aanpak van geluidsoverlast, hekwerken bij het spoor en faunapassages, en wanneer worden concrete besluiten of plannen verwacht?

6. Structuur & Proces

• Wat is de stand van zaken rond woningbouwlocaties (zoals Vechtpoort) en de impact van Ringweg Oost?
• Hoe wordt proceszorgvuldigheid en transparantie geborgd — bijvoorbeeld via communicatie, planning en terugkoppeling naar bewoners?

7. Veiligheid & Overlast

• Welke maatregelen en tijdslijnen gelden voor het beperken van overlast bij de plas (BBQ, muziek, hangjongeren)?
• Wat is de huidige status van de onveilige spoorovergang bij ProRail, en wanneer kunnen bewoners een planning verwachten voor de oplossing?
• Er staan vrijwel wekelijks kinderen met suïcidale neigingen bij het spoor. Is Herfte wel de juiste opvanglocatie voor deze specifieke doelgroep?

---

Herfte staat bekend om zijn rijke dassenpopulatie. Overal in het gebied zijn zogenaamde Dassenburchten te vinden: kleine nederzettingen van dassen, vaak met duidelijke neusjes – de vroedplekjes van deze mysterieuze bewoners. Een van de bekendste Dassenburchten ligt in het erfgename Bos, maar ook rond de golfbaan, en op Selhorst zijn er meerdere te ontdekken. Zelfs in het weilandgebied langs de Emmertochtsloot en Marswetering zijn Dassenburchten gespot, vaak zichtbaar op nachtopnames van deze nachtdieren.

Interessant is dat Dassenburchten niet altijd permanent bewoond zijn. Een dassenfamilie heeft een hoofdburcht en meerdere bijburchten die zij afwisselend gebruiken. Het ene jaar kan een burcht intensief bezocht worden, het andere jaar nauwelijks. Toch zijn sporen van activiteit – graafsporen, verbouwsporen en zelfs “boeksporen” – vaak duidelijk te vinden. Rondom de burchten zijn soms ook zogenaamde foerageer sporen zichtbaar, indicaties van de voedselzoektochten en het ingenieuze gedrag van de dassen.

Historisch gezien horen Dassenburchten onlosmakelijk bij Herfte. De aanwezigheid van oude rivierduinen biedt ideale locaties: hogere, goed doorlatende grond die zelfs bij stijgend water droog blijft. Wat minder bekend is, is dat Herfte ook eeuwenoude hakhoutbosjes kent, die al op kaarten uit 1800 zijn ingetekend en vaak nog steeds aanwezig zijn. Deze langdurige stabiliteit van de bodem, vegetatie en lokale fauna maakt het plausibel dat sommige Dassenburchten honderden, mogelijk zelfs duizenden jaren oud zijn.

Recente onderzoeken van de Werkgroep Das en Boom, en van Natuurlijk Landschap, wijzen erop dat er in Nederland plekken zijn waar Dassenburchten uitzonderlijk oud zijn. Herfte zou daar zeker een van kunnen zijn. Hoewel je op het eerste gezicht niet veel ziet, vertellen de strategische ligging van de burchten en de ouderdom van de omringende vegetatie een verhaal van continuïteit en ecologische geschiedenis.

Het zou interessant zijn om in samenwerking met organisaties zoals de Dassenstichting of lokale onderzoeksinitiatieven historisch onderzoek te doen naar deze bijzondere burchten. Hoe oud zijn ze eigenlijk? En welke rol hebben ze gespeeld in het landschap van Herfte door de eeuwen heen? Eén ding is zeker: de dassen van Herfte zijn niet zomaar bezoekers van het bos en de weilanden – ze zijn een eeuwenoud onderdeel van het verhaal van dit bijzondere stukje Nederland.

Meer verdieping:
Bijzonder de moeite waard om te luisteren:
https://www.bnnvara.nl/vroegevogels/artikelen/een-leven-in-teken-van-de-das

Het territorium van een dassenfamilie hangt af van de beschikbaarheid van voedsel, dichtheid van dassen in het gebied en de kwaliteit van het habitat, maar we kan het vrij nauwkeurig omschrijven:

• Gemiddeld bestrijkt een dassenfamilie een oppervlakte van 10 tot 30 hectare.
• In voedselarme gebieden kan dit oplopen tot 50 hectare of meer.
• De grenzen van het territorium worden bepaald door geurmarkeringen (urine en klieren) en sporen van gebruik, zodat andere dassen het gebied vermijden.
• Binnen dit territorium ligt meestal één hoofdburcht en meerdere bijburchten, die de familie afwisselend gebruikt.
• Het territorium kan overlappen met dat van buren, maar doorgaans vermijden dassen directe confrontaties.

Kortom, een dassenfamilie heeft een flexibel maar duidelijk afgebakend territorium, dat groot genoeg is om voedsel te vinden, maar klein genoeg om het goed te verdedigen.

Herfte voorkomende das-achtigen:

1. Europese das (Meles meles) – de klassieke das, te vinden in bossen en landbouwgebied.
2. Steenmarter (Martes foina) – vaak in landbouwgebieden en bij boerderijen.
3. Boommarter (Martes martes) – meestal in oudere bossen.
4. Otter (Lutra lutra) – aan wateren, rivieren en moerassen.
5. Wezel (Mustela nivalis) – klein, in open veld en grasland.
6. Hermelijn (Mustela erminea) – in open terrein, iets noordelijker maar soms ook hier.
7. Bunzing (Mustela putorius) – wilde soort, bos- en waterranden.
   
   

Wat eten dassen?

Dassen zijn alleseters – hun menu bestaat uit:

🪱 Dierlijk voedsel

• Regenwormen (favoriet)
• Insecten en kevers
• Kleine knaagdieren
• Jonge vogels of eieren (soms)

🍎 Plantaardig voedsel

• Bessen
• Appels
• Kersen
• Hazelnoten
• Wortels en knollen
• Paddenstoelen

🌱 Seizoensverandering

• Lente & zomer: regenwormen en insecten
• Herfst: bessen en noten
• Winter: wortels, knollen en plantaardige resten

Herfte-Wijthmen, een landschap van tijd en leven.

Hier, net buiten de drukte van Zwolle, ontvouwt zich een bijzonder stukje Overijsselse historie. Een buitengebied waar euwenoude hakhoutbosjes en rivier duinen als stille getuigen staan van vroegere tijden. Waar het boerenland de contouren tekent van een landschap dat zich langzaam maar gestaag beweegt tussen behoud en verandering. Maar wat is de status van dit gebied? Wat mag er nog? En hoe kunnen we het werkelijk natuurlijk houden?

---

De regels van het landschap

Het buitengebied van Herfte-Wijthmen wordt bestuurd door een complex web van regels en plannen. De gemeente Zwolle stelt duidelijke kaders vast in haar bestemmingsplan Buitengebied: landbouw en natuur vormen het hart van het gebied, terwijl wonen en bouwen slechts beperkt en met mate zijn toegestaan. Dit is niet zomaar een administratieve maatregel, het is een bewuste poging om het karakter van het landschap te bewaren. Grootschalige bouwplannen of bedrijventerreinen zijn uit den boze, de natuur en het boerenleven krijgen de ruimte.

Ook de provincie Overijssel speelt een cruciale rol. Met haar Omgevingsvisie Overijssel 2021-2040 streeft ze naar een toekomst waarin het landschap en de natuur niet alleen behouden blijven, maar sterker worden. Ze zet in op multifunctioneel gebruik: landbouw die hand in hand gaat met natuurontwikkeling, het herstel van hakhoutbosjes en het creëren van ecologische verbindingen.

---

Wat mag wel, wat mag niet?

De regels maken duidelijk wat het landschap kan verdragen: kleine landschappelijke aanpassingen, zoals het beheer van houtwallen en hakhoutbosjes, zijn welkom. Natuurherstel krijgt volop aandacht, net als het behoud van cultuurhistorische elementen die het verhaal van Herfte vertellen.

Maar intensieve landbouw, grootschalige verharding of uitbreiding van woningen zijn onwenselijk en vaak verboden. Ze verstoren de fragiele balans van het ecosysteem en de rust die het landschap uitstraalt.

---

De wens: het landschap natuurlijk houden

Veel bewoners en natuurliefhebbers dromen ervan: een buitengebied dat niet alleen wordt beschermd door regels, maar echt leeft en ademt als een natuurlijk systeem. Dat vraagt om verandering, om een andere manier van omgaan met land en natuur.

Extensieve landbouw kan een uitweg bieden. Boeren die hun percelen omvormen tot bloemrijke weides, kruidenrijke akkerranden aanleggen en ruimte geven aan wilde planten en dieren. Hakhoutbosjes worden niet langer gezien als ouderwets, maar als levendige hotspots voor biodiversiteit.

Daarnaast vraagt het landschap om verbinding: groenstroken die bossen en velden met elkaar verbinden, zodat dieren kunnen trekken en ecosystemen robuust blijven. Ook de menselijke maat telt: kleinschalige, landschappelijk passende bouwvormen, met natuurlijke materialen en zonder grote impact op het zicht.

---

Wat moet er gebeuren?

Dit vraagt om een integrale aanpak, waarin beleid, beheer en betrokkenheid samenkomen:

• Herijk het bestemmingsplan en maak ruimte voor natuurinclusieve initiatieven.
• Stimuleer boeren met subsidies en kennis om natuurinclusief te werken.
• Behoud en herstel cultuurhistorische landschapselementen, zoals de karakteristieke hakhoutbosjes van Herfte.
• Creëer ecologische verbindingen die het buitengebied in het grotere natuurnetwerk passen.
• Betrek bewoners, natuurorganisaties en boeren actief bij beheer en beleid.
• Monitor biodiversiteit en pas beleid aan waar nodig, want natuur is dynamisch.

---

Herfte-Wijthmen: een voorbeeld voor de toekomst

Dit stukje Overijssel laat zien wat er mogelijk is als je verder kijkt dan regels en bestemmingsplannen. Als je het landschap niet alleen als een administratieve ruimte ziet, maar als een levend organisme, met zijn eigen ritme, geschiedenis en behoeften.

Herfte-Wijthmen kan een toonbeeld worden van hoe je het buitengebied natuurlijk houdt: niet door stilstand, maar door een zorgvuldige, mensgerichte beweging naar een duurzame en biodiverse toekomst. Een plek waar boeren, natuur en bewoners samen een nieuw verhaal schrijven, geworteld in het oude.

---

Bronnen en inspiratie

• Gemeente Zwolle, Bestemmingsplan Buitengebied
• Provincie Overijssel, Omgevingsvisie 2021-2040
• Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, Agrarisch natuurbeheer
• Staatsbosbeheer, Hakhoutbeheer in Nederland
• Wageningen University & Research, Natuurinclusieve landbouw
• Stichting Landschap Overijssel

Wat we geleerd hebben van het project gebied-ontwikkeling Herfte ( voorheen marswetering landen ) is dat belangen groepen als HerfteNatuurlijk.nl / PB HWZ vaak per ongeluk over het hoofd gezien worden. Laten we deze keer eens op tijd aanhaken. hier nog even een kaartje waar welk project overgaat met betrekking op Herfte.

🌿 Vechtrand in Zwolle: wat komt eraan, en wanneer kun je meedenken?

De gemeente Zwolle werkt aan een grote uitbreiding van de stad, onder de naam Vechtrand. Dit gebied ( vechtpoort 1) ligt aan de oostkant van Berkum, tussen de Ceintuurbaan, de spoorlijn en de rivier de Vecht. Hier moeten de komende decennia duizenden woningen verrijzen, met veel aandacht voor water, natuur en klimaatadaptatie.

Ook voor omwonenden en belangenorganisaties zoals HerfteNatuurlijk.nl, Plaatselijk Belang Herfte-Wijthmen-Zalné (PB HWZ) en Plaatselijk Belang Berkum is het belangrijk om te weten: wanneer kun je nog invloed uitoefenen? En: hoe ziet de planning eruit?

We zetten het voor je op een rij.

⸻

🧭 Wat is Vechtrand?
• Vechtrand (ook wel Vechtpoort 1 genoemd) is een van de grootste toekomstige uitbreidingslocaties van Zwolle.
• De gemeente denkt hier aan ruim 3.000 woningen, verspreid over meerdere fases.
• Kenmerkend is het idee van een blauwgroene woonwijk: water, groen, klimaat adaptief en natuurinclusief.
• Er is veel aandacht voor het landschap en de rivier de Vecht — met plannen voor een nieuwe waterstructuur: de “Nieuwe Vecht”.

⸻

📅 Planning in een notendop

Hieronder zie je in één overzicht de tijdslijn van Vechtrand, met daarbij aangegeven wanneer en hoe lokale partijen kunnen meedoen.

Periode Wat gebeurt er? Hoe kun je meedenken?
2023 – 2025 Visievorming, ruimtelijk toekomstperspectief Inspraak bij bijeenkomsten, brieven, gesprekken met gemeente
April 2025 Gemeente legt voorkeursrecht op grond Vechtrand PB HWZ, HerfteNatuurlijk.nl en PB Berkum kunnen zich melden
2025 – 2030 Uitwerking plannen: landschap, verkeer, water, ecologie Deelname aan themagroepen of klankbordgroepen
vanaf 2030 Bouw van eerste woningen in Vechtrand Alleen nog formele inspraak (vergunning, bestemmingsplan)
tot 2040 Oplevering laatste woningen Monitoren uitvoering en leefbaarheid

⸻

🗣 Wat kunnen PB HWZ en HerfteNatuurlijk.nl nu doen?

Voor organisaties die opkomen voor het landschap, ecologie of dorpskarakter van Herfte, Wijthmen, Zalné en Berkum is nú het moment om betrokken te raken:
• 📬 Stuur een gezamenlijke brief of visiestuk aan het projectteam van Vechtrand. Geef daarin aan waar jullie op willen meedenken: houtwallen, zichtlijnen, waterbeheer, verkeersdrukte, enzovoort.
• 🤝 Vraag een gesprek aan met de gebiedsmanager of gemeentelijk projectleider.
• 🌱 Bundel krachten met andere wijkgroepen zoals PB Berkum, Spoolde, Vrienden van de Vecht of de groene organisaties in Zwolle.

⸻

🌾 Waarom is dit belangrijk?

Wat er de komende jaren in Vechtrand gebeurt, zal tientallen jaren het landschap en leefklimaat aan de rand van Zwolle bepalen. Juist omdat er nog veel open ligt — van waterlopen tot wegen, van boomstructuren tot woningtypes — is het waardevol dat betrokken bewoners nu al meepraten. Niet pas als de schop de grond in gaat, maar al in het schetsstadium.

Want zoals we weten: wie het landschap serieus neemt, begint op tijd.

Extra verdieping:

Vechtpoort 1 is het deel waar de 3000 huizen komen en loopt idd tot de grens van de spoorlijn naar Meppel. MAAR vechtpoort 2 gaat over bijna de 1/2 van Herfte (zie kaartje ) en heeft verstrekkende gevolgen voor de waterhuishouding dat hoeft niet altijd negatief te zijn maar het is wel verstandig om nu vast mee te denken.

Sinds “de brief” is er veel gebeurd waar we allemaal best trots op mogen zijn.

Binnen de kortst mogelijke tijd staken we de koppen bij elkaar en ondernamen we actie.
Niemand was op de hoogte; gebiedsnamen waren verstopt achter nietszeggende projectnamen.
Maar het ging over ONS HERFTE, niet over de Ceintuurbaan of verzamelnaam “Marswetering” – drassig land dat werkelijk overal ligt: langs de Vecht, in Ittersum, Dalfsen, Ommen, Wijhe en ga zo maar door.

In plaats van met mestwagens naar het stadhuis te rijden, kozen we voor een andere aanpak: eentje waarin we duidelijk maakten wat we wel willen, en wat liever niet.
Dat bleek een goede keuze. We kregen excuses en uitleg over wat er mis was gegaan, en dat is prima – maar liever pakten wij door met onze eigen visie: wat WIJ willen.

Wie is ‘WIJ’?
Dat ging snel. We begonnen met twee acties: de inspraakbrief voor de gemeenteraad en het samenwerken via HerfteNatuurlijk.nl.
Binnen een maand bereikten we meer dan 80 gezinnen die zich achter de punten schaarden. Ondertussen zijn dat er veel meer, verspreid over alle straten en stegen van Herfte. Ook vanuit Wijthmen is er veel steun en betrokkenheid.

Vanaf het eerste moment was Plaatselijk Belang HWZ betrokken. Toen we officieel deelnamen aan de vergaderingen, kregen we het mandaat om onder de stichting-vlag van PB te werken – anders hadden we zelf een stichting moeten oprichten.
Zoals Hans en Rob het treffend verwoorden:

“Een autonome werkgroep Herfte Natuurlijk onder de vlag van Plaatselijk Belang.”

Wat hebben we al bereikt?

• We staan stevig op de kaart als HerfteNatuurlijk en worden serieus betrokken bij de plannen.
• We hebben goede contacten met de golfclub; onze punten zijn opgepakt of worden serieus bekeken sterker het merendeel is al uitgevoerd.
• Er wordt gewerkt aan een tweede wandelroute – de eerste wordt al dankbaar gebruikt.
• De geluidsoverlast van de plas wordt serieus gemonitord en is nog nooit zo laag geweest (99% te danken aan Eko!).
• De eerste “praatplaatjes” van de gebiedsontwikkeling HERFTE zagen er veelbelovend uit.

Aandachtspunten zijn er natuurlijk nog steeds:

• Verkeer: er is nog weinig voortgang, vooral als het gaat om de Herftelaan en de Valkebergweg – daar blijft het stil.
• Wonen: we blijven voorstander van woningbouw op eigen erf voor familie of naasten, zoals Herfte altijd gegroeid is, liever geen speculatie huizen in ons mooie Herfte.

De kas commissie van HerfteNatuurlijk.nl heeft het makkelijk, koffie thee en koek regelen we zelf wel. De website wordt bijgehouden door en voor ons zelf.

Vechtpoort 1, Buyten van Wijthmen, Gebied ontwikkeling Herfte Marswetering Landen — al deze ontwikkelingen vormen schakels in het veranderende buitengebied rond Herfte. Hier ligt de kans om niet alleen woningen te bouwen, maar óók het landschap sterker, mooier en toekomstbestendiger te maken.

Zelf fiets ik ’s avonds vaak nog een uurtje. Dan draai ik regelmatig even Selhorst op, langs de houtwallen en oude sporen van het boerenland. Genieten van wat er nog is, beseffend dat hier straks zo’n veertig procent meer woningen kunnen staan. Minder ruimte voor wat ooit was. Ik noem het lummelen. Ogenschijnlijk doelloos rondfietsen. Maar juist daar — in die kleine tochtjes — ontstaan mijn mijmeringen. Ideeën over hoe het misschien óók kan.

Hier mijn mijmeringen over hoe het ook anders kan:

Marswetering Landen: klein plan, groot voorbeeld

Herfte — juni 2025

Op het historische erf Selhorst, te Herfte, wonen we tegenwoordig met zes gezinnen. Eeuwenlang was dit een boerengemeenschap, met akkers, houtwallen en de slingerende Herfterwetering op een steenworp afstand. Maar ook hier beweegt de tijd verder.

Grondeigenaar is een groep weldoeners die de golfclub Zwolle willen helpen Stugz en bezit een paar hectare weiland op Selhorst. Er ligt een concreet plan: een deel van de grond inzetten voor uitbreiding van de naastgelegen Golfbaan Zwolle, en op het overige deel drie vrijstaande woningen realiseren. Een kleinschalige ontwikkeling op het oog. Maar wie iets verder kijkt, ziet al snel bredere mogelijkheden ontstaan.

Slimme combinaties

De gemeente Zwolle bezit zelf ook gronden in de directe omgeving waar wél grootschalige woningbouw mogelijk is, zoals in het nabijgelegen project Vechtpoort 1.

Door deze ruimtelijke puzzel op een slimme manier in te richten, kunnen we verschillende doelen tegelijk bereiken. Denk aan:

• bouwen waarbij de natuur wordt meegenomen (natuur inclusief bouwen),
• Sporadisch bouwen op eigen erf ( Huisje erbij – wens en werkelijkheid )
• het vasthouden van water om overlast te voorkomen (retentie),
• het verbeteren van landbouwgrond,
• het creëren van leefomgeving voor dieren,
• en het bieden van ruimte voor recreatie.

Zo ontstaat een toekomstbestendig landschap waarin mens en natuur elkaar versterken.

Een concreet stappenplan:

• Stugz stelt een deel van zijn hectares beschikbaar voor uitbreiding van de golfbaan.
• Stugz behoudt ruimte voor drie woningen, maar op een alternatieve locatie binnen Vechtpoort 1.
• De gemeente Zwolle ruilt een mooie grond positie met Stugz zodat Jansen vastgoed een mooie pilot kan maken op vechtpoort 1 om deze 3 villa’s een toonbeeld van natuur inclusief bouwen te maken.
• De parkeerplaats van de Wijthmenerplas en de wieler-/skeelerbaan en MOGELIJK in de winter een opgespoten ijsbaan wordt deels verplaatst richting het parkeerterrein van de golfbaan.
• In het vrijgekomen gebied ontstaat ruimte voor meer dag recreatie, natuur compensatie, retentie immers onze wijthemerplas is ook een enorme bak met water. Wellicht is het doelloze bosje bij de prachtige waterpasage onder het spoort een mooie plek voor een permanent hondenlos loop gebied voor Zwolle.

Zo ontstaat er ruimte voor een kleinschalige ontwikkeling die tegelijk een groter belang dient: behoud van erfgoed, versterking van recreatie, versterking van natuur, en het zorgvuldig inpassen van woningbouw.

Financiële onderlegger

Ook kleine projecten genereren door de hoge vastgoedprijzen aanzienlijke omzet. Hier een vergelijking:

Project	Aantal woningen	Gem. verkoopprijs	Totale omzet
Buyten van Wijthmen	130	€ 615.000	€ 80 miljoen
Vechtpoort 1 (2000 woningen)	2000	€ 500.000	€ 1 miljard
Vechtpoort 1 (3000 woningen)	3000	€ 500.000	€ 1,5 miljard
Marswetering Landen (Stugz 3 woningen)	3	€ 1.400.000	€ 4,2 miljoen

Kansen voor Herfte en Zwolle

Vechtpoort 1, Buyten van Wijthmen, Marswetering Landen — al deze ontwikkelingen vormen schakels in het veranderende buitengebied rond Herfte. Hier ligt de kans om niet alleen woningen te bouwen, maar óók het landschap sterker, mooier en toekomstbestendiger te maken.

Het begint met goed kijken. En een beetje lummelen helpt altijd.

Adriaan Voeten
Onderzoeker voor HerfteNatuurlijk

Ter ondersteuning hebben we een poll gehouden onder de actieve leden van HerfteNatuurlijk, hier uit blijkt dat 100% van de stemmers tegen het bouwen op Selhorst is met als doel “geld genereren “.

---

Thema	Categorie	Samengevatte Onderwerpen
Water & Klimaat	Gebiedsuitwerking	Wateropvang (‘spons’), extra berging, pompcapaciteit, impact op boerenerven
Groen & Recreatie	Gebiedsuitwerking	Wandel- en fietsroutes, losloopgebieden honden, struinpaden, autoluwe inrichting
	Woonplan Herfte, Wijthmen en Zalné	Parkeerdruk, golfbaan, verkeer remmende maatregelen
Natuur & Landschap	Gebiedsuitwerking	Behoud natuur (reeën, dassen, bosjes), voedselbos, herstel coulisselandschap
	Omgevingsvisie	Biodiversiteit versterken, natuurvriendelijk beheer golfbaan, effecten vuurwerk/evenementen
	Beleid	Geluidsoverlast, hekwerken spoor, faunapassage knelpunten
Wonen & Verkeer	Integraal woonplan voor Herfte, Wijthmen en Zalné	Verkeersmaatregelen Herfterlaan, snelheidsverlaging, fietspaden
	Omgevingsvisie	Kleinschalige woningbouw huisje er bij , niet alleen voor Herfterlaan 16 (sponsoring golfbaan)
Structuur & Beleid	Omgevingsvisie	Woningbouwlocaties (Vechtpoort), impact Ringweg Oost
	Beleid	Proceszorgvuldigheid en transparantie
Veiligheid & Overlast	Beleid	Geluidsoverlast plas (BBQ, muziek), overlast jongeren, onveilige spoorovergang (Prorail)

---

Poll: interesse in een extra huisje op eigen erf

We vroegen:
Wat is je mening over de mogelijkheid om een extra – dus kleine – woning op eigen erf te plaatsen?

Er waren zes antwoordopties:
• Nee, geen belangstelling voor een huisje erbij
• Nee, de huidige regels voor oudere woningen zijn prima
• Ja, ik wil graag een kleine woning zetten zodat de kinderen op ons erf kunnen
• Ja, ik wil graag dat mijn kinderen hier kunnen logeren in hun eigen logeer- of vakantiehuis
• Anders, namelijk…

De stemverdeling laat niets aan het toeval over:
• 6 stemmen voor: “Ja, ik wil graag dat mijn kinderen hier kunnen logeren in hun eigen logeer- of vakantiehuis”
• 3 stemmen voor: “Ja, ik wil graag een kleine woning zetten zodat de kinderen in ons huis kunnen” (dus: om later te kunnen wisselen van woning)
• 1 stem voor: “Nee, geen belangstelling voor een huisje erbij” – in dit geval is er net een grote B&B bij gebouwd.

• 1 Het veld “Anders, namelijk” werd ingevuld met de opmerking “Heb al een klein huisje bij de kinderen, heel fijn om zo te kunnen wonen” met precies diezelfde wens: Ja, ik wil graag een kleine woning zetten zodat de kinderen op ons erf kunnen. Daarmee valt ook die stem feitelijk onder de grootste categorieen.

Opvallend is dat er geen stemmen kwamen op de optie “Nee, de huidige regels voor oudere woningen zijn prima” – een duidelijk signaal dat er behoefte is aan meer flexibiliteit en maatwerk in het buitengebied.

Daarnaast kwam er nog een goede vraag binnen:

“Wat als je geen kinderen (meer) hebt – kan het dan ook voor familie of vrienden?”
Een terechte opmerking. De behoefte aan een extra huisje blijkt niet alleen te draaien om kinderen, maar ook om andere vormen van nabijheid en zorgzaamheid: een broer, een vriendin, een hulpbehoevende ouder of gewoon een fijne logeerplek voor wie dichtbij je staat.

⸻

En kan dat zomaar?

In een pilot op Zalkerdijk 26 in het buitengebied van Zwolle werd precies dat onderzocht:
Hoe kun je een erf herontwikkelen op een duurzame en toekomstbestendige manier, mét behoud van het landelijke karakter?

Hier de belangrijkste inzichten uit de eindrapportage:

Wat mag wél:
• Herontwikkeling van het erf
Mogelijk, mits zorgvuldig gepland en uitgevoerd.
• Woningbouw
Binnen de kaders van het bestemmingsplan en met goede landschappelijke inpassing.
• Duurzame maatregelen
Circulaire bouwmethoden en duurzame energieoplossingen worden aangemoedigd.

Wat mag (nog) niet:
• Grootschalige of niet-passende bebouwing
Die afbreuk doet aan het landelijke karakter is niet toegestaan.
• Afwijken van het bestemmingsplan zonder toestemming
Mag alleen na overleg met de gemeente.
• Negatieve impact op het landschap
Ontwikkelingen die het open landschap aantasten zijn uitgesloten.

⸻

Samenvattend

De pilot in Zalk leverde waardevolle inzichten op voor toekomstige erfontwikkelingen in het buitengebied van Zwolle.
Belangrijke kernpunten:
• Maatwerk per locatie
• Betrokkenheid van bewoners en omwonenden
• Behoud van het landschap als leidend principe

En uit de poll blijkt: de wens leeft. Een extra huisje op het erf is geen wild idee, maar een serieus alternatief voor mantelzorg, gezinsuitbreiding, logeren of samen ouder worden – met familie, vrienden of wie je ook dichtbij wilt laten wonen.

meer verdieping:
Pilot Zalk (h2)
https://zwolle.bestuurlijkeinformatie.nl/Agenda/Index/76c180d3-fd70-496b-bac1-6b9f9fd96b55

---

---

Eerst het landschap. Dan pas de huizen.

In 2025 is het zover: de stad Zwolle breidt uit. Niet zomaar een uitbreiding, maar een flinke stap richting het noorden. Vlak naast Herfte en Berkum verrijst een nieuwe stadswijk, voorlopig aangeduid als Vechtpoort 1. Tussen de 2.000 en 3.000 woningen, hoogstwaarschijnlijk gebouwd in groene clusters, deels opgenomen in het landschap.

Maar hoe dat eruit gaat zien – daar is nog veel in beweging. En juist nu, op dit kantelpunt tussen denken en doen, is er ruimte voor een ander voorstel.

Een voorstel dat het klassieke bouwen eens flink op z’n kop zet.

---

Het klassieke bouwen: van weiland naar wijk, van groen naar grijs

We kennen het patroon. Een open stuk cultuurlandschap wordt bestempeld als bouwlocatie. De graafmachines komen, de bestaande structuur verdwijnt, en er ontstaat een overzichtelijk bouwveld. Dan begint het rekenen, schuiven, tekenen en vooral: wachten.

Er wordt jarenlang vergaderd over geld, fasering, rendement, wie wat verdient en wie waarvoor verantwoordelijk is.

En pas aan het eind… komt het groen. Een boom hier, een berm daar. Netjes in vakjes, precies op de tekening. Maar het leeft nog niet. Het ruikt nog naar zand.

---

Draai het eens om: eerst het landschap, dan de wijk

Wat als we het radicaal anders doen bij Vechtpoort 1?

Wat als we beginnen met het groene fundament? Niet de huizen, niet de straten – maar de bossen, singels, houtwallen, paden. Wat als we nu alvast jonge bomen planten – geen dure laanbomen, maar sterke, betaalbare soorten. Wat als we nu al de ruigte toelaten, het landschap laten wortelen, laten groeien.

Vijf jaar voorsprong. Tien misschien. Tegen de tijd dat de huizen komen, staat het landschap er al. Volwassen, levendig, vol karakter.

Een plek met randen en rafels, met beschutting en ruimte. Waar het roodborstje eerder is dan de eerste bewoner.

---

En dan: bouw mee met het leven

Maar we kunnen nog een stap verder gaan. Laten we ook het bouwen zelf omdraaien.

Waarom zouden kavels van 400 m² meteen volgebouwd moeten worden met huizen van 8 ton? De meeste jonge mensen hebben daar het geld niet voor – maar misschien wél voor de grond. En misschien wél voor een tiny house in de achtertuin.

Begin klein. Begin licht. Laat iemand er starten, een leven opbouwen, wortelen. En als de tijd daar is – een kind, een nieuwe fase – laat dan dat grote huis verrijzen. Laat het tiny house verhuizen naar de achterkant van het perceel. Of laat de generaties het omdraaien: kind voorin, ouder achterin.

Maak kavels tijdloos en meegroeiend. Richt het landschap zo in dat het ruimte laat voor verandering, zonder telkens opnieuw te hoeven graven, schuiven, bouwen.

---

Dus: keer het om, geef het tijd

• Begin met bomen. Laat ze wortelen vóór de eerste fundering.
• Bouw in lagen. Laat het landschap en de gemeenschap gelijktijdig groeien.
• Maak ruimte voor verandering. Niet alles hoeft in jaar één af te zijn.
• Denk in generaties, niet in projecten.

Vechtpoort 1 kan veel worden: een nieuwe wijk, een verzameling huizen, een uitbreiding van Zwolle. Maar het zou ook iets nieuws kunnen zijn:
een landschap dat mensen verwelkomt – en niet overschrijft.

---

Landgoed Herfte, mei 2025
Een voorstel voor een wijk die niet begint met bouwen, maar met wortelen.

Adriaan Voeten
onderzoeker voor HerfteNatuurlijk

Hint doe de natuur toer !!

Ergens tussen de Vecht en Zwolle ligt een bijzonder stukje Nederland. Een plek met een eigen karakter, een eigen geschiedenis en — helaas — een wildgroei aan projectnamen. Want wie snapt er nog waar je bent als je hoort over “Herontwikkeling Golfbaan en Marswetering Landen”, Retentie gebied “Vechtpoort 2” of “Stadspark Vechtrand”? Je voelt de verwarring al bij het uitspreken.

De naamverwarring van Herfte

Als betrokken bewonersgroep keken we ernaar met enige verbazing. Waarom zoveel verschillende namen voor projecten die allemaal binnen hetzelfde gebied vallen? Waarom niet gewoon duidelijk en herkenbaar? Daarom besloten we: dit kan anders.

We hielden een poll. We verzamelden voorstellen. En ja, er kwamen pareltjes voorbij.

• Herfte Valley – mijn persoonlijke favoriet 😉
• Landschap Herfte Wetering
• Buitengebied Herfte
• Landschap Herfte

Maar uiteindelijk was er één naam die met kop en schouders boven de rest uitstak: Herfte

Simpel. Krachtig. Herkenbaar.

Van versnippering naar eenheid

Of het nu gaat om een landschapsontwikkeling, een waterretentiegebied of een nieuw park — het heet gewoon Herfte.

• Geen “Vechtpoort 2”, maar Waterretentiegebied Herfte
• Geen “Gebiedsontwikkeling Golfbaan en Marswetering Landen”, maar Landschapsontwikkeling Herfte
• Geen “Park Vechtrand”, maar gewoon onderdeel van het landschap Herfte

Want wat hier gebeurt, gaat niet over abstracte projecten of marketingnamen. Het gaat over een leefomgeving die gegroeid is vanuit gemeenschap, vanuit geschiedenis, vanuit zorg voor elkaar.

Een rijke geschiedenis

Herfte kent een lange geschiedenis die teruggaat tot de 3e eeuw na Christus. Archeologische vondsten, zoals een waterput en potscherven, wijzen op vroege bewoning en landbouwactiviteiten. Deze nederzetting had zelfs contacten met het Romeinse Rijk, wat blijkt uit gevonden voorwerpen uit die tijd .

In de 20e eeuw speelde Herfte een rol in de regionale infrastructuur. Tussen 1903 en 1941 was er een stopplaats aan de spoorlijn Zwolle – Stadskanaal, bekend als Herfte-Veldhoek . Daarnaast werd in 1929 het gemaal van het waterschap Herfte officieel geopend om wateroverlast in de regio aan te pakken .

Geen stadspark, maar een levend landschap

Herfte is geen stadspark. Het begon ooit als een boerennederzetting. Met een paar huizen langs een Eikenlaan. Mensen die elkaar kennen, naar elkaar omkijken. Als een kind een woning nodig had, kwam er een huisje bij. Niet omdat het moest, maar omdat het paste. In de gemeenschap, in het landschap.

En ja, er is een afspraak met de provincie dat we de omgeving niet mogen “verrommelen” . Maar als je deze plek écht begrijpt, dan zie je: het bouwen van een huisje er bij hier geen verrommeling is. Het ís het landschap. Dat is Herfte.

Tot slot

Dus laten we het eenvoudig houden. Geen gefragmenteerde namen die afstand scheppen. Geen projectjargon waar niemand zich in herkent. Noem het gewoon wat het is.

Herfte.

Dat is meer dan een naam. Het is een plek. Een verhaal. Een gemeenschap.

Adriaan Voeten
Onderzoeker voor Herfte Natuurlijk