Poll: interesse in een extra huisje op eigen erf

We vroegen:
Wat is je mening over de mogelijkheid om een extra – dus kleine – woning op eigen erf te plaatsen?

Er waren zes antwoordopties:
• Nee, geen belangstelling voor een huisje erbij
• Nee, de huidige regels voor oudere woningen zijn prima
• Ja, ik wil graag een kleine woning zetten zodat de kinderen op ons erf kunnen
• Ja, ik wil graag dat mijn kinderen hier kunnen logeren in hun eigen logeer- of vakantiehuis
• Anders, namelijk…

De stemverdeling laat niets aan het toeval over:
• 6 stemmen voor: “Ja, ik wil graag dat mijn kinderen hier kunnen logeren in hun eigen logeer- of vakantiehuis”
• 3 stemmen voor: “Ja, ik wil graag een kleine woning zetten zodat de kinderen in ons huis kunnen” (dus: om later te kunnen wisselen van woning)
• 1 stem voor: “Nee, geen belangstelling voor een huisje erbij” – in dit geval is er net een grote B&B bij gebouwd.

• 1 Het veld “Anders, namelijk” werd ingevuld met de opmerking “Heb al een klein huisje bij de kinderen, heel fijn om zo te kunnen wonen” met precies diezelfde wens: Ja, ik wil graag een kleine woning zetten zodat de kinderen op ons erf kunnen. Daarmee valt ook die stem feitelijk onder de grootste categorieen.

Opvallend is dat er geen stemmen kwamen op de optie “Nee, de huidige regels voor oudere woningen zijn prima” – een duidelijk signaal dat er behoefte is aan meer flexibiliteit en maatwerk in het buitengebied.

Daarnaast kwam er nog een goede vraag binnen:

“Wat als je geen kinderen (meer) hebt – kan het dan ook voor familie of vrienden?”
Een terechte opmerking. De behoefte aan een extra huisje blijkt niet alleen te draaien om kinderen, maar ook om andere vormen van nabijheid en zorgzaamheid: een broer, een vriendin, een hulpbehoevende ouder of gewoon een fijne logeerplek voor wie dichtbij je staat.

⸻

En kan dat zomaar?

In een pilot op Zalkerdijk 26 in het buitengebied van Zwolle werd precies dat onderzocht:
Hoe kun je een erf herontwikkelen op een duurzame en toekomstbestendige manier, mét behoud van het landelijke karakter?

Hier de belangrijkste inzichten uit de eindrapportage:

Wat mag wél:
• Herontwikkeling van het erf
Mogelijk, mits zorgvuldig gepland en uitgevoerd.
• Woningbouw
Binnen de kaders van het bestemmingsplan en met goede landschappelijke inpassing.
• Duurzame maatregelen
Circulaire bouwmethoden en duurzame energieoplossingen worden aangemoedigd.

Wat mag (nog) niet:
• Grootschalige of niet-passende bebouwing
Die afbreuk doet aan het landelijke karakter is niet toegestaan.
• Afwijken van het bestemmingsplan zonder toestemming
Mag alleen na overleg met de gemeente.
• Negatieve impact op het landschap
Ontwikkelingen die het open landschap aantasten zijn uitgesloten.

⸻

Samenvattend

De pilot in Zalk leverde waardevolle inzichten op voor toekomstige erfontwikkelingen in het buitengebied van Zwolle.
Belangrijke kernpunten:
• Maatwerk per locatie
• Betrokkenheid van bewoners en omwonenden
• Behoud van het landschap als leidend principe

En uit de poll blijkt: de wens leeft. Een extra huisje op het erf is geen wild idee, maar een serieus alternatief voor mantelzorg, gezinsuitbreiding, logeren of samen ouder worden – met familie, vrienden of wie je ook dichtbij wilt laten wonen.

meer verdieping:
Pilot Zalk (h2)
https://zwolle.bestuurlijkeinformatie.nl/Agenda/Index/76c180d3-fd70-496b-bac1-6b9f9fd96b55

---

---

Eerst het landschap. Dan pas de huizen.

In 2025 is het zover: de stad Zwolle breidt uit. Niet zomaar een uitbreiding, maar een flinke stap richting het noorden. Vlak naast Herfte en Berkum verrijst een nieuwe stadswijk, voorlopig aangeduid als Vechtpoort 1. Tussen de 2.000 en 3.000 woningen, hoogstwaarschijnlijk gebouwd in groene clusters, deels opgenomen in het landschap.

Maar hoe dat eruit gaat zien – daar is nog veel in beweging. En juist nu, op dit kantelpunt tussen denken en doen, is er ruimte voor een ander voorstel.

Een voorstel dat het klassieke bouwen eens flink op z’n kop zet.

---

Het klassieke bouwen: van weiland naar wijk, van groen naar grijs

We kennen het patroon. Een open stuk cultuurlandschap wordt bestempeld als bouwlocatie. De graafmachines komen, de bestaande structuur verdwijnt, en er ontstaat een overzichtelijk bouwveld. Dan begint het rekenen, schuiven, tekenen en vooral: wachten.

Er wordt jarenlang vergaderd over geld, fasering, rendement, wie wat verdient en wie waarvoor verantwoordelijk is.

En pas aan het eind… komt het groen. Een boom hier, een berm daar. Netjes in vakjes, precies op de tekening. Maar het leeft nog niet. Het ruikt nog naar zand.

---

Draai het eens om: eerst het landschap, dan de wijk

Wat als we het radicaal anders doen bij Vechtpoort 1?

Wat als we beginnen met het groene fundament? Niet de huizen, niet de straten – maar de bossen, singels, houtwallen, paden. Wat als we nu alvast jonge bomen planten – geen dure laanbomen, maar sterke, betaalbare soorten. Wat als we nu al de ruigte toelaten, het landschap laten wortelen, laten groeien.

Vijf jaar voorsprong. Tien misschien. Tegen de tijd dat de huizen komen, staat het landschap er al. Volwassen, levendig, vol karakter.

Een plek met randen en rafels, met beschutting en ruimte. Waar het roodborstje eerder is dan de eerste bewoner.

---

En dan: bouw mee met het leven

Maar we kunnen nog een stap verder gaan. Laten we ook het bouwen zelf omdraaien.

Waarom zouden kavels van 400 m² meteen volgebouwd moeten worden met huizen van 8 ton? De meeste jonge mensen hebben daar het geld niet voor – maar misschien wél voor de grond. En misschien wél voor een tiny house in de achtertuin.

Begin klein. Begin licht. Laat iemand er starten, een leven opbouwen, wortelen. En als de tijd daar is – een kind, een nieuwe fase – laat dan dat grote huis verrijzen. Laat het tiny house verhuizen naar de achterkant van het perceel. Of laat de generaties het omdraaien: kind voorin, ouder achterin.

Maak kavels tijdloos en meegroeiend. Richt het landschap zo in dat het ruimte laat voor verandering, zonder telkens opnieuw te hoeven graven, schuiven, bouwen.

---

Dus: keer het om, geef het tijd

• Begin met bomen. Laat ze wortelen vóór de eerste fundering.
• Bouw in lagen. Laat het landschap en de gemeenschap gelijktijdig groeien.
• Maak ruimte voor verandering. Niet alles hoeft in jaar één af te zijn.
• Denk in generaties, niet in projecten.

Vechtpoort 1 kan veel worden: een nieuwe wijk, een verzameling huizen, een uitbreiding van Zwolle. Maar het zou ook iets nieuws kunnen zijn:
een landschap dat mensen verwelkomt – en niet overschrijft.

---

Landgoed Herfte, mei 2025
Een voorstel voor een wijk die niet begint met bouwen, maar met wortelen.

Adriaan Voeten
onderzoeker voor HerfteNatuurlijk

Hint doe de natuur toer !!

Ergens tussen de Vecht en Zwolle ligt een bijzonder stukje Nederland. Een plek met een eigen karakter, een eigen geschiedenis en — helaas — een wildgroei aan projectnamen. Want wie snapt er nog waar je bent als je hoort over “Herontwikkeling Golfbaan en Marswetering Landen”, Retentie gebied “Vechtpoort 2” of “Stadspark Vechtrand”? Je voelt de verwarring al bij het uitspreken.

De naamverwarring van Herfte

Als betrokken bewonersgroep keken we ernaar met enige verbazing. Waarom zoveel verschillende namen voor projecten die allemaal binnen hetzelfde gebied vallen? Waarom niet gewoon duidelijk en herkenbaar? Daarom besloten we: dit kan anders.

We hielden een poll. We verzamelden voorstellen. En ja, er kwamen pareltjes voorbij.

• Herfte Valley – mijn persoonlijke favoriet 😉
• Landschap Herfte Wetering
• Buitengebied Herfte
• Landschap Herfte

Maar uiteindelijk was er één naam die met kop en schouders boven de rest uitstak: Herfte

Simpel. Krachtig. Herkenbaar.

Van versnippering naar eenheid

Of het nu gaat om een landschapsontwikkeling, een waterretentiegebied of een nieuw park — het heet gewoon Herfte.

• Geen “Vechtpoort 2”, maar Waterretentiegebied Herfte
• Geen “Gebiedsontwikkeling Golfbaan en Marswetering Landen”, maar Landschapsontwikkeling Herfte
• Geen “Park Vechtrand”, maar gewoon onderdeel van het landschap Herfte

Want wat hier gebeurt, gaat niet over abstracte projecten of marketingnamen. Het gaat over een leefomgeving die gegroeid is vanuit gemeenschap, vanuit geschiedenis, vanuit zorg voor elkaar.

Een rijke geschiedenis

Herfte kent een lange geschiedenis die teruggaat tot de 3e eeuw na Christus. Archeologische vondsten, zoals een waterput en potscherven, wijzen op vroege bewoning en landbouwactiviteiten. Deze nederzetting had zelfs contacten met het Romeinse Rijk, wat blijkt uit gevonden voorwerpen uit die tijd .

In de 20e eeuw speelde Herfte een rol in de regionale infrastructuur. Tussen 1903 en 1941 was er een stopplaats aan de spoorlijn Zwolle – Stadskanaal, bekend als Herfte-Veldhoek . Daarnaast werd in 1929 het gemaal van het waterschap Herfte officieel geopend om wateroverlast in de regio aan te pakken .

Geen stadspark, maar een levend landschap

Herfte is geen stadspark. Het begon ooit als een boerennederzetting. Met een paar huizen langs een Eikenlaan. Mensen die elkaar kennen, naar elkaar omkijken. Als een kind een woning nodig had, kwam er een huisje bij. Niet omdat het moest, maar omdat het paste. In de gemeenschap, in het landschap.

En ja, er is een afspraak met de provincie dat we de omgeving niet mogen “verrommelen” . Maar als je deze plek écht begrijpt, dan zie je: het bouwen van een huisje er bij hier geen verrommeling is. Het ís het landschap. Dat is Herfte.

Tot slot

Dus laten we het eenvoudig houden. Geen gefragmenteerde namen die afstand scheppen. Geen projectjargon waar niemand zich in herkent. Noem het gewoon wat het is.

Herfte.

Dat is meer dan een naam. Het is een plek. Een verhaal. Een gemeenschap.

Adriaan Voeten
Onderzoeker voor Herfte Natuurlijk